+ Phóng viên: Thưa Thượng tá Bùi Đức Thiêm, đồng chí có khái quát công tác đấu tranh với tội phạm sản xuất trái phép MTTH ở Việt Nam thời gian vừa qua?
. Thượng tá Bùi Đức Thiêm: Qua công tác đấu tranh đến nay lực lượng Cảnh sát ĐTTP về ma túy cả nước đã phát hiện và triệt phá 27 vụ sản xuất MTTH, trong đó 25 vụ là sản xuất ma túy đá. Trước năm 2012, mỗi năm chúng tôi phát hiện từ 5-7 vụ sản xuất MTTH, nhưng từ năm 2013 trở lại đây do làm tốt công tác quản lý nên việc phát hiện các vụ sản xuất MTTH ở Việt Nam có giảm. Tuy nhiên do lợi nhuận cao, nên dự báo tình hình tội phạm sản xuất MTTH ở Việt Nam còn tiềm ẩn nguy cơ cao. Đặc biệt mới đây Công an TP.Hồ Chí Minh đánh sập đường dây sản xuất MTTH lớn, thu được hơn 500.000 viên thuốc lắc, 120 kg bột ma túy là minh chứng cho thấy sự phức tạp và khó lường của loại tội phạm này. Với thủ đoạn rất tinh vi, xảo quyệt, chúng tìm mọi cách để mua tiền chất, hóa chất để phục vụ việc sản xuất MTTH ngay trong nước.
+ Từ vụ triệt phá đường dây sản xuất MTTH lớn nhất vừa qua cho thấy phải chăng công tác quản lý tiền chất và hóa chất vẫn còn có những kẽ hở để các đối tượng lợi dụng sản xuất ma túy?
. Thượng tá Bùi Đức Thiêm: Nguồn nguyên liệu sản xuất ra MTTH chính là các loại tiền chất. Sơ hở ở đây chính là việc quản lý tiền chất ở dạng hợp chất và đơn chất. Tuy nhiên các tiền chất này được sử dụng hợp pháp trong phát triển kinh tế xã hội và phục vụ đời sống, sử dụng trong y học để làm thuốc chữa bệnh ho hen, cảm cúm. Có hai loại tiền chất là tiền chất thông thường và tiền chất nguy cơ cao. Do quản lý rất chặt nên những năm vừa qua chưa phát hiện vụ thất thoát tiền chất nguy cơ cao ở dạng đơn chất. Tuy nhiên lại thất thoát tiền chất nguy cơ cao ở dạng hợp chất, tức là tiền chất có trong các viên thuốc chữa ho hen, cảm cúm. Về mặt quản lý tiền chất ở vĩ mô làm rất tốt, tuy nhiên đến giai đoạn phân phối ở cơ sở lại chưa làm tốt. Thất thoát ở đây chủ yếu ở cửa hàng mua bán tân dược, thậm chí có cửa hàng thuốc chỉ làm phiếu mà không biết nguồn thuốc đi đâu về đâu. Qua công tác nghiệp vụ chúng tôi được biết nguồn thuốc đó do các đối tượng mua gom lại, sau đó tập trung vào một chỗ để sản xuất ra ma túy. Thậm chí các đối tượng sản xuất MTTH mua cả những thuốc đã hết hạn sử dụng, giá rẻ mua về để chưng cất ra tiền chất để sản xuất MTTH. Để có tiền chất,cũng có trường hợp các đối tượng tìm đủ mọi cách, thậm chí mua ở nước ngoài về bằng con đường phi pháp. Còn với tiền chất thông thường thì do cơ chế quản lý còn lỏng lẻo, nên các đối tượng có thể tìm thấy ở trên thị trường. Qua tìm hiểu của chúng tôi các loại tiền chất thông thường các đối tượng có thể tìm mua khá dễ ở một vài phố ở Hà Nội và TP.HCM.
+ Như vậy, để có thể đấu tranh với tội phạm sản xuất MTTH thì phải làm tốt khâu quản lý tiền chất, nhất là những tiền chất nguy cơ cao. Với những đối tượng thu mua tiền chất có nhiều biểu hiện nghi vấn thì cơ quan chức năng xử lý thế nào?
. Thượng tá Bùi Đức Thiêm: Việc sử dụng tiền chất nhà nước đã có quy định rất rõ. Đối với việc sản xuất ma túy ta chỉ cần chứng minh được ý thức chủ quan của đối tượng đó sử dụng tiền chất vào việc sản xuất ma túy thì chúng ta có thể quy tội sản xuất ma túy. Để nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa và đấu tranh với tội phạm sản xuất MTTH thì chúng ta phải xử lý từ trong “trứng nước”, tức là từ khi các đối tượng manh nha mua gom các loại tiền chất và hóa chất.
+ Có thể nói tình hình sản xuất MTTH ở Việt Nam có nhiều tiềm ẩn, đồng chí có thể cho biết những khó khăn mà lực lượng Cảnh sát ĐTTP về ma túy phải đối mặt trong thời gian tới?
. Thượng tá Bùi Đức Thiêm: MTTH sẽ thay thế cho thuốc phiện và heroin. Nhiều người trước đây sử dụng heroin đang chuyển dần sang MTTH cho nên nguồn cầu rất lớn, trong khi nguồn cung chúng tôi đã làm khá tốt việc ngăn ma túy từ nước ngoài về. Do vậy để đáp ứng nhu cầu này thì nguy cơ tiềm ẩn việc sản xuất MTTH trong nước là rất lớn. Cộng với đó là những hạn chế, thiếu sót chưa có điều kiện quản lý một cách chặt chẽ nguồn tiền chất thì tiềm ẩn rất lớn việc sản xuất MTTH ở trong nước. Các đối tượng sẽ tìm mọi cách mua, thu gom các loại tiền chất, hóa chất ở dạng thiết yếu, các loại tiền chất ở dạng dung môi. Do vậy lực lượng công an sẽ còn khó khăn, phức tạp trong điều tra, khám phá các đường dây sản xuất MTTH.
+ Trước thực trạng đáng báo động về việc sản xuất MTTH ở Việt Nam thì lực lượng Cảnh sát ĐTTP về ma túy có những giải pháp gì để ngăn chặn loại tội phạm này?
. Thượng tá Bùi Đức Thiêm: Trước xu hướng chung của thế giới có thể các đối tượng sẽ tiến hành sản xuất MTTH nhiều hơn ở trong nước. Để ngăn chặn các đối tượng sản xuất MTTH thì phải làm thật tốt công tác quản lý tiền chất không để các nguồn tiền chất bị trôi nổi, bị thất thoát mà các đối tượng có thể lợi dụng để mua gom, sản xuất MTHT trong nước. Điều này không chỉ Bộ Công an mà Bộ Y tế, Bộ Công thương, Hải quan là những ngành có liên quan cần phải phối hợp tốt hơn nữa, từ việc cấp phép, giám sát đường đi của các loại tiền chất đến việc sử dụng. Việc quản lý của Bộ Y tế gần đây đã siết chặt, nhưng trước đấy người dân có thể mua dễ dàng tại các hiệu thuốc, đây cũng là điều mà chúng tôi cũng đã trao đổi, thống nhất để quản lý chặt chẽ hơn, ngăn ngừa việc các đối tượng mua gom tiền chất dưới dạng phối hợp trong các viên thuốc tân dược. Ma túy ngày càng nguy hiểm, tác hại của ma túy ngày càng lớn cho nên chúng ta phải tuyên truyền, giáo dục rộng rãi trong quần chúng để người dân hiểu tác hại của ma túy nói chung, MTTH nói riêng, đặc biệt dấu hiệu của các vụ việc sản xuất ma túy. Thông qua công tác tuyên truyền phát hiện đặc trưng của sản xuất ma túy tổng hợp là ở đấy dùng nhiều tiền chất, hóa chất, có khói, nước đục, biểu hiện lạ, sử dụng nhiều điện, nhiều nước, dẫn đến họ phát hiện và báo cơ quan chức năng phát hiện nhiều vụ sản xuất ma túy tổng hợp. Trong những năm qua với sự giúp đỡ của người dân, lực lượng công an đã phát hiện ra nhiều vụ sản xuất ma túy tổng hợp như vụ ở Trung Hòa, Nhân Chính năm 2014, sản xuất ở Thanh Hóa năm 2012, hay vụ sản xuất ở Bình Dương, Long An. Do vậy cần đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền để người dân hiểu biết và phòng ngừa cũng như hợp tác với lực lượng Cảnh sát ĐTTP về ma túy trong quá trình đấu tranh./.
HUY HÀ