Xã Loóng Luông, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La là địa bàn đặc biệt phức tạp về tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy. Cả xã có 11 bản thì hầu hết các bản đều có người nghiện, người mua bán, vận chuyển ma túy. Họ coi đây là nghề kiếm sống chính của bản thân. Từ xã nghèo nhưng hiện nay nhiều đối tượng có nha cao cửa rộng và có khoảng 100 ô tô đắt tiền. Cuộc sống của những tên trùm mua bán ma túy có thể như đế vương. Trong đó có 04 bản đặc biệt phức tạp là Tà Dê, Lũng Xá, Cô Tang, Loóng Luông,… Tại những bản này, hầu hết các gia đình đều có người liên quan đến ma túy, thậm chí một số con em cán bộ xã, trưởng bản, bí thư chi bộ liên quan đến ma túy. Chính vì vậy mà công tác phòng, chống tội phạm ma túy ở đây gặp rất nhiều khó khăn. Trước tình hình phức tạp của tội phạm và tệ nạn ma túy ở Loóng Luông, những năm qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Sơn La đã có nhiều chương trình, kế hoạch chỉ đạo các ngành, các cấp có nhiều những cố gắng đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy, nhưng tình hình tội phạm ma túy ở huyện Vân Hồ nói chung, xã Loóng Luông nói riêng vẫn còn diễn biến phức tạp.
Theo thống kê, xã Loóng Luông có 1.084 hộ, 5.295 nhân khẩu, 87% là người dân tộc Mông, trong đó có khoảng 150 người nghiện ma túy, 50 đối tượng nghi liên quan đến mua bán ma túy, 18 đối tượng tù tha về, 148 đối tượng đã bị bắt đi tù vì phạm tội ma túy. Hiện tại có 35 đối tượng truy nã về ma túy đang cố thủ ở nơi cư trú, tự trang bị vũ khí, tuyên chiến với lực lượng chức năng, co cụm thành các ổ, nhóm tiếp tục mua bán ma túy.
Nguyên nhân tội phạm ma túy phức tạp, chính là do lợi nhuận lớn, nhân dân ở vùng sâu, vùng xa còn nghèo nàn, lạc hậu, công tác quản lý, giáo dục của xã hội chưa tốt, nhiều con em cán bộ xã tham gia mua bán, vận chuyển ma túy nên tội phạm ma túy đã lợi dụng mua chuộc, lôi kéo họ vào con đường mua bán ma túy.
Từ năm 2011 phát hiện Tráng A Tàng, Tráng A Lầu (anh trai Tàng) móc nối với một số người Lào lập đường dây lớn mua bán, vận chuyển ma túy về Việt Nam tiêu thụ. Để chặn đứng đường dây mua bán trái phép chất ma túy của Tráng A Tàng, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã phối hợp với các đơn vị chức năng nhiều năm điều tra, kể cả sang Lào để chặn bắt Tàng, nhưng chưa có kết quả. Xác định gia đình Tráng A Tàng là những đối tượng mua bán ma túy lớn, khống chế chính quyền và nhân dân bản không ai dám cộng tác với cơ quan chức năng. Với sự quyết tâm bằng mọi giá phải bắt được Tàng, làm rõ âm mưu, thủ đoạn, sự bao che, bảo kê, đồng lõa của cán bộ thôn, bản. Cần có biện pháp phải thay đổi trưởng, phó bản, bí thư chi bộ của bản Tà Dê, Lũng Xá thì mới có thể hy vọng làm chuyển biến tình hình. Chính vì sự quyết tâm đó, lãnh đạo Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã chỉ đạo các phòng nghiệp vụ phối hợp với các đơn vị địa phương áp dụng đồng bộ các biện pháp, đồng thời áp dụng chiến thuật “điệu hổ ly sơn”. Ngày 26/7/2013, các lực lượng chức năng đã bắt được vợ chồng Tráng A Tàng vận chuyển 265 bánh heroin từ Lũng Xá lên Bắc Giang tiêu thụ. Kết quả đấu tranh mở rộng, cơ quan điều tra đã khởi tố bắt tạm giam 18 đối tượng, hầu hết đều là người thân của Tráng A Tàng, như: Tráng A Chư (bố đẻ Tàng) – Trưởng bản Lũng Xá; Giàng A Nhà – Bí thư chi bộ 2 bản Lũng Xá, Tà Dê (anh vợ Tàng); Giàng A Chờ - Phó bản kiêm Công an viên Lũng Xá; vợ, anh trai, bố vợ của Tàng đều là bị can, bị khởi tố ở vụ án này. Kết quả điều tra đề nghị truy tố 12 bị can; 06 bị can trốn, trong đó có Tráng A Lầu (anh trai Tàng), Giàng A Đua (bố vợ Tàng); đã chứng minh, làm rõ được Tráng A Tàng cùng đồng bọn tham gia mua bán 1791 bánh heroin và 550 viên ma túy tổng hợp (thực tế số lượng còn lớn hơn nhiều). Kết quả ngày 15/9/2016, Tòa án nhân dân tối cao tỉnh Bắc Ninh đã mở phiên tòa xét xử tuyên phạt bị cáo Tráng A Tàng cùng 08 bị cáo tử hình, 03 bị cáo án phạt chung thân.
Ảnh: Tráng A Tàng và 265 bánh heroin bị bắt giữ.
Để hoạt động mua bán ma túy được thuận lợi, che mắt cơ quan pháp luật, Tàng xây dựng đường dây mua bán ma túy đều là người thân trong gia đình, là người có chức sắc trong họ hang, dòng tộc, trong bản. Tàng tham gia vận chuyển ma túy từ nhỏ. Khi lớn lên có đủ vốn liếng, kinh nghiệm, đồng thời dựa vào bố là trưởng bản, an em họ hàng là Công an viên, Bí thư chi bộ, Phó trưởng bản, Tàng đứng ra tổ chức đường dây lớn. Tàng có mối quan hệ rất thân thiết với các đối tượng người Lào, chỉ cần Tàng gọi điện thoại là số người Lào này sẽ mang cho Tàng hàng trăm bánh heroin, để tập kết ở nhà Tráng A Chư sau đó bán cho các đối tượng khác.
Mặc dù các cơ quan chức năng đều biết được đường dây mua bán trái phép chất ma túy của đại gia đình Tráng A Tàng cầm đầu, đã có nhiều biện pháp đấu tranh, cả tuyên truyền, vận động, giáo dục, thuyết phục Tráng A Chư (bố Tàng) thuyết phục các con đầu thú từ bỏ mua túy nhưng Tráng A Chư không khuyên can con cháu, không cộng tác với chính quyền trong công tác tuyên truyền vận động quần chúng đấu tranh phòng, chống ma túy mà còn Tráng A Chư còn khống chế dân bản không cho cộng tác với cơ quan công an, luôn xúi giục nhân dân chống lại chính quyền, nếu công an vào bắt đối tượng phạm tội ma túy thì hô hào dân bản chống đối, cản trở, bắn lại công an. Khi các lực lượng chức năng phối hợp với UBND huyện tổ chức khám, chữa bệnh, phát thuốc, chăn màn cho nhân dân thì bố con Tráng A Tàng khống chế không cho dân bản khám chữa bệnh, nói là sẽ thuê xe đưa dân bản về bệnh viện Trung ương khám tốt hơn; cấp chăn màn cho dân bản thì chúng không cho người dân nhận, nếu nhận về thì đốt đi,… Ngoài ra những ngày lễ, tết, Tráng A Tàng còn mời ca sỹ ở Lào, ở Hà Nội về hát phục vụ dân bản 2 đến 3 ngày. Khi cán bộ vào kiểm tra, chúng cho người giữ lại, khi tổ chức xong thì mới cho về. Mặc dù chính quyền cơ sở biết, muốn thay trưởng bản, bí thư chi bộ nhưng khi đưa ra bầu, gia đình Tráng A Tàng đã dùng uy, quyền, tiền vận động nhân dân bầu cho người thân của mình, chúng tuyên bố “bầu trưởng bản phải bầu người có ô tô, tiền tỷ”. Người dân ở đây luôn lo sợ thế lực của gia đình Tráng A Tàng, không ai dám đấu tranh nên cuối cùng lại bỏ phiếu cho Tráng A Chư là trưởng bản. Khi lực lượng chức năng vào Tà Dê, Lũng Xá để điều tra, xác minh, truy bắt tội phạm thì Tráng A Chư đặt điều kiện “muốn vào bản chỉ được đi 02 người, phải báo trước cho trưởng bản 02 – 03 ngày, thông báo vào làm gì, khi vào bản chỉ làm việc với trưởng bản, đi đâu có người đưa đi,…”. Chính vì vậy, công tác phòng, chống tội phạm ma túy ở đây gặp rất nhiều khó khăn, không hiệu quả.
Qua trao đổi với một số già làng, trưởng bản khi về dự Hội nghị điển hình tiên tiến về phòng, chống ma túy xã ở Loóng Luông, nhiều già làng, trưởng bản xã Loóng Luông phải thốt lên rằng: “Nếu Đảng, Nhà nước không quan tâm đấu tranh xóa bỏ tệ nạn ma túy ở Loóng Luông thì cơn bão ma túy sẽ quét, giết hết người Mông”. Thực tế khi chúng tôi theo chân các đoàn công tác vào các bản tuyên truyền, giáo dục, vận động người dân “nói không với ma túy”, chỉ thấy ông bà già, trẻ con, các nam thanh, nữ tú không thấy ai hết. Hỏi ra được biết người thì đi tù, người thì chết vì HIV, người thì đang trốn truy nã ở Lào hoặc lên rừng.
Để góp phần đấu tranh giải quyết làm giảm tình hình tội phạm ma túy ở Sơn La nói chung, huyện Vân Hồ nói riêng, Chính phủ phải quan tâm, tăng cường kinh phí hỗ trợ địa phương xóa đói giảm nghèo, chỉ đạo, tăng cường cơ sở vật chất, con người, kinh phí, phương tiện, tích cực, kiên trì đấu tranh, cần có biện pháp mạnh để bắt và xử lý các đối tượng truy nã về tội ma túy đang lẩn trốn ở Loóng Luông, không để các đối tượng này cố thủ, chống đối, tiếp tục mua bán ma túy, giao cho các lực lượng chức năng như:
Đối với Bộ đội biên phòng: phải tăng cường lực lượng thường xuyên tuần tra, ngăn chặn bằng được ma túy thẩm lậu vào Việt Nam, bắt giữ các đối tượng vượt biên trái pháp luật từ Lào vào Việt Nam và từ Việt Nam sang Lào nghi mua bán, vận chuyển ma túy.
Đối với lực lượng Công an: phải chủ động phối hợp với các đoàn thể, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân “nói không với ma túy”, tích cực nêu cao cảnh giác không nghe theo dụ dỗ của đối tượng phạm tội ma túy; Tăng cường lực lượng thường xuyên tuần tra kiểm soát đấu tranh quyết liệt kể cả áp dụng các biện pháp mạnh triệt xóa các đường dây ma túy./.
P.V.C