An ninh phi truyền thống và tội phạm ma túy
Từ lý luận và thực tiễn, có thể hiểu bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa là tổng thể các hoạt động của Đảng, Nhà nước, lực lượng vũ trang, của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong việc tích cực chuẩn bị đất nước mọi mặt từ trước để xây dựng tiềm lực quốc phòng, an ninh; chủ động ngăn ngừa, xử lý, đẩy lùi, triệt tiêu các nhân tố có thể phát triển thành các nguy cơ, thách thức đe dọa đối với độc lập, chủ quyền, sự ổn định chính trị, lợi ích quốc gia - dân tộc, cũng như môi trường hòa bình, ổn định để phát triển bền vững đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống.
Đồng chí Trung tướng Nguyễn Văn Viện, Cục trưởng C04 và Trung tướng Lesa Gale, Phó Tư lệnh Cảnh sát Liên bang Australia (AFP) ký, trao đổi Thư thỏa thuận hợp tác tại Hội nghị song phương về phòng, chống ma túy giữa Việt Nam và Australia lần thứ nhất.
Đối với công tác bảo đảm an ninh của đất nước trong giai đoạn 2021 - 2025, các văn kiện Đại hội Đảng XIII đều coi đây là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân; đồng thời đề cập đến một số kết quả nổi bật trong công tác này, trong đó có việc chủ động đấu tranh kịp thời, hiệu quả, từng bước đẩy lùi các loại tội phạm và ứng phó kịp thời với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống. Theo đó, an ninh phi truyền thống được hiểu là những vấn đề về các loại tội phạm xuyên quốc gia, đặc biệt là tội phạm khủng bố và ma túy vì chúng đang đe dọa nghiêm trọng an ninh khu vực và thế giới; đồng thời tạo ra những thách thức mới đối với hòa bình, ổn định trong phạm vi quốc gia cũng như trên bình diện quốc tế.
Đó là thực tế đang diễn ra đối với an ninh, trật tự an toàn xã hội ở nhiều quốc gia, khu vực đang gặp những vấn đề về thể chế chính trị cũng như khó khăn chung về kinh tế- xã hội. Chẳng hạn, mối quan hệ giữa ma túy và xung đột ở Afghanistan, một số quốc gia ở khu vực Tam giác vàng (Đông Nam Á), Tam giác bạc (Nam Mỹ) đã làm gia tăng hoạt động sản xuất, mua bán ma túy nhằm mục đích cung cấp nguồn tài chính để duy trì hoặc mở rộng xung đột. Do đó, diện tích trồng thuốc phiện, coca trên thế giới chủ yếu được trồng ở các khu vực này năm 2022 tăng lần lượt 28% và 35% so với 10 năm trước; tương đương 2.300 tấn cocain, 7.800 tấn thuốc phiện và 740 tấn heroin được sản xuất. Điều đó cho thấy, khi an ninh quốc gia chưa được bảo đảm sẽ là điệu kiện thuận lời để các loại tội phạm phi truyền thống, trong đó có tội phạm ma túy gia tăng hoạt động. Ngược lại, nếu tội phạm ma túy diễn biến phức tạp, không được kiểm soát sẽ làm phát sinh nhiều loại tội phạm khác và vấn đề an ninh quốc gia sẽ bị đe dọa nghiêm trọng.
Chủ động phòng, chống ma túy “từ sớm, từ xa”
Việt Nam là quốc gia nằm ở khu vực Đông Nam Á - trung tâm nhộn nhịp bậc nhất của các tuyến giao thương quốc tế; điểm biên giới gần nhất của nước ta cách khu vực Tam giác vàng chỉ khoảng 500 km. Do đó trong những năm qua, Việt Nam đang có nguy cơ trở thành điểm trung chuyển của các đường dây tội phạm ma túy xuyên quốc gia. Ý thức sâu sắc vấn đề này, Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an đã chỉ đạo lực lượng Công an toàn quốc, chủ công là lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm ma túy chủ động triển khai nhiều giải pháp đấu tranh với tội phạm ma túy với phương châm “chủ động phòng, chống ma túy từ sớm, từ xa, từ nơi xuất phát”.
Đối tượng và tang vật trong chuyên án đấu tranh chung, triệt phá đường dây tội phạm ma túy xuyên quốc gia do C04 chủ trì, phối hợp với lực lượng phòng, chống ma túy Vương quốc Campuchia thực hiện
Trên tinh thần đó, lực lượng phòng, chống ma túy đã tham mưu Bộ Công an báo cáo Chính phủ ký kết, tham gia đầy đủ 03 Công ước quốc tế về kiểm soát ma túy; tăng cường hợp tác với Cơ quan phòng, chống ma túy và tội phạm của Liên hợp quốc; tích cức đàm phán, ký kết các hiệp định, thỏa thuận hợp tác với Ủy ban kiểm soát ma túy các nước trong khu vực, các nước láng giềng như: Trung Quốc, Lào, Campuchia, Thái Lan… Đến nay, quan hệ hợp tác về phòng, chống ma túy của Việt Nam đã được mở rộng với nhiều tổ chức quốc tế cũng như hàng chục quốc gia, vùng lãnh thổ. Qua đó đã tăng cường trao đổi thông tin; tranh thủ các nguồn lực, kinh nghiệm; phối hợp triển khai chuyên án chung để phát hiện “từ sớm, từ xa”, đấu tranh có hiệu quả với các đường dây tội phạm ma túy xuyên quốc gia. Đồng thời tăng cường phối hợp hiệu quả với lực lượng phòng, chống ma túy các nước phát triển, các nước có tình hình tội phạm ma túy túy liên quan tới Việt Nam như: Cơ quan bài trừ ma túy Bộ Tư pháp Hoa Kỳ (DEA), Ủy ban kiểm soát ma túy Trung Quốc, Ủy ban kiểm soát ma túy Thái Lan, Cảnh sát liên bang Úc (AFP), Ủy ban kiểm soát ma túy Liên bang Nga, Viện công tố tối cao Hàn Quốc….
Đặc biệt phát huy quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt Việt – Lào, Bộ Công an Việt Nam và Bộ Công an Lào đã ký Bản ghi nhớ về hợp tác phòng, chống ma túy năm 2021 để phối hợp phòng, chống ma túy. Mục tiêu là chủ động ngăn chặn phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm ma túy ngay tại nội địa mỗi nước; không để các đối tượng lợi dụng nước này làm địa bàn tập kết, chung chuyển sang nước kia và nước thứ ba. Từ năm 2021 đến nay, dưới sự chỉ đạo và được sự đồng ý của lãnh đạo Bộ Công an hai nước, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (C04) đã tổ chức các đoàn công tác sang phối hợp với bạn tổ chức điều tra cơ bản, nắm tình hình tội phạm ma túy đến tận khu vực Tam giác vàng; phối hợp đấu tranh thành công nhiều chuyên án lớn, triệt phá các đường dây tội phạm xuyên quốc gia, bắt giữ đối tượng chủ mưu, cầm đầu. Đồng thời rà soát phát hiện, bắt giữ thành công hàng chục đối tượng truy nã về ma túy người Việt lẩn trốn sang nước bạn để tiếp tục nóc nối, điều hành các đường dây ma túy ở trong nước.
Trên tuyến biên giới Tây Nam, C04 và Công an các địa phương đã tăng cường phối hợp với lực lượng Cảnh sát Hoàng gia Campuchia đấu tranh thành công một số chuyên án lớn, bước đầu ngăn chặn nguồn cung ma túy tổng hợp từ khu vực Tam giác vàng qua nước bạn vào TP Hồ Chí Minh, các tỉnh phía Nam hoặc vận chuyển đi nước thứ ba. Điển hình như chuyên án triệt phá đường dây ma túy xuyên quốc gia; thu giữ 44 kg ma túy tổng hợp các loại, 19 kg heroin cùng nhiều vật chứng có liên quan được thực hiện từ tháng 4/2023. Ngay sau khi bắt các đối tượng ở nhiều tỉnh, thành phố của Việt Nam, C04 đã cử tổ công tác sang phối hợp với lực lượng phòng, chống ma túy Campuchia đồng loạt bắt giữ 8 đối tượng, trong đó có đối tượng chủ mưu cầm đầu ở nước ngoài; thu giữ thêm 11 kg ma túy tổng hợp.
Gần đây trong nước nổi lên tình trạng vận chuyển ma túy qua đường hàng không. Tuy nhiên, khi lực lượng Hải quan phát hiện, bắt giữ thì đa số chỉ bắt được đối tượng vận chuyển, thậm chí thu giữ hàng vô chủ. Trước thực tế này, Bộ Công an đã chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương tăng cường công tác nắm tình hình người Việt Nam ở nước ngoài, nhất là khu vực châu Âu có biểu hiện nghi vấn hoạt động phạm tội về ma túy; phối hợp đấu tranh mở rộng các chuyên án, vụ án để bắt giữ đối tượng chủ mưu, cầm đầu. Đồng thời nghiên cứu xây dựng, ưu tiền đề nghị một số quốc gia có tình hình tội phạm ma túy liên quan đến Việt Nam ký kết các Hiệp định tương trợ tư pháp nhằm thiết lập các nguyên tắc, quy chuẩn, quy phạm pháp luật phù hợp hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong công tác dẫn độ tội phạm, đấu tranh triệt để với tội phạm nói chung và tội phạm ma túy nói riêng.
Có thể khẳng định, chưa bao giờ, công tác phòng, chống ma túy của Việt Nam được mở rộng và đi vào chiều sâu, thực chất, hiệu quả như hiện nay. Chính vì vậy mà tội phạm ma túy đã không cảm thấy được an toàn ngay cả khi đã lẩn trốn ra nước ngoài, tìm cách vươn chiếc “vòi bạch tuộc” điều hành các đường dây ma túy ở trong nước. Chắc chắn việc mở rộng hợp tác, vươn tầm công tác phòng, chống ma túy tiếp tục là hướng đi được Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy và Công an các địa phương quyết tâm thực hiện trong thời gian tới. Qua đó thể hiện cam kết chính trị của Chính phủ Việt Nam “không hợp pháp các chất ma túy”, “kiên quyết đấu tranh với tội phạm ma túy” và là nhiệm vụ cụ thể để triển khai thực hiện chủ trương của Đảng về “bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa” được nêu tại các văn kiện tại nhiều kỳ Đại hội./.
Đăng Trung