Để tổ chức triển khai, thi hành hiệu quả Luật và các văn bản quy định chi tiết, với vai trò là Cơ quan thường trực phòng, chống ma túy của Bộ Công an, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã tham mưu giúp Bộ theo dõi, hướng dẫn, đôn đốc triển khai Luật trên phạm vi toàn quốc; đã ban hành các công điện hướng dẫn Công an các đơn vị, địa phương tổ chức thực hiện; xây dựng kế hoạch khảo sát, đánh giá việc triển khai Luật và các văn bản quy định chi tiết; đánh giá tình hình, kết quả công tác quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định của Luật mới.
Đồng chí Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện, Cục trưởng, quán triệt nội dung Nghị định 105/2021/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật PCMT tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc của Chính phủ
Đồng thời biên soạn các tài liệu: Hệ thống các văn bản của Đảng và pháp luật về phòng, chống ma túy; Hướng dẫn chi tiết công tác quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, lập hồ sơ cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy và Tài liệu hỏi đáp về pháp luật phòng, chống ma túy để tổ chức cấp phát cho tất cả các cơ quan liên quan, đặc biệt là lực lượng làm công tác phòng, chống ma túy ở cơ sở để nghiên cứu, áp dụng trong thực tiễn.
Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy cũng báo cáo Ban Tuyên giáo Trung ương chỉ đạo cơ quan báo chí, truyền thông đẩy mạnh công tác tuyên truyền Luật Phòng, chống ma túy và các văn bản quy định chi tiết; tổ chức họp báo, cung cấp thông tin cho hơn 50 cơ quan báo chí ở Trung ương; phối hơp với Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Truyền hình Công an nhân dân, Truyền hình Quốc hội... tổ chức các hoạt động phổ biến giáo dục, tuyên truyền Luật Phòng, chống ma túy sâu rộng trên phạm vi toàn quốc.
Ở địa phương, Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã phát huy tốt vai trò Cơ quan thường trực phòng, chống ma túy của Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm và toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, chủ động phối hợp với các ngành chức năng tham mưu cho UBND các cấp xây dựng kế hoạch thực hiện; tổ chức Hội nghị quán triệt, triển khai Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 và các văn bản quy định chi tiết; ban hành Quy chế phối hợp quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, lập hồ sơ đưa người nghiện ma túy vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, phối hợp thực hiện công tác xác định tình trạng nghiện và quản lý người sau cai nghiện trên địa bàn; tổ chức họp liên ngành Công an, Tòa án, Viện Kiểm sát, Lao động - Thương binh và Xã hội, Y tế để thống nhất các nội dung liên quan đến quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, công tác cai nghiện...
Với sự vào cuộc, triển khai quyết liệt của các bộ ngành, cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, nhận thức của cá nhân và gia đình, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong công tác phòng, chống ma túy đã có sự chuyển biến tích cực, thể hiện thông qua các hoạt động: Tuyên truyền, giáo dục thành viên, người thân trong gia đình về tác hại của ma túy; hợp tác với các cơ quan chức năng trong công tác đấu tranh chống tội phạm ma túy; tích cực tố giác tội phạm về ma tuý, giúp lực lượng chức năng triệt xoá nhiều tụ điểm mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma tuý; cung cấp nhiều thông tin về người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma tuý; hỗ trợ công tác cai nghiện tại gia đình, cộng đồng, cai nghiện tự nguyện tại cơ sở cai nghiện và điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; theo dõi giúp đỡ người nghiện ma túy tái hòa nhập cộng đồng, chống tái nghiện ma túy.
Công tác phòng, chống ma túy đã nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp, các ngành, cấp ủy chính quyền địa phương và các đơn vị có liên quan. Nhiều kế hoạch phòng, chống tội phạm ma tuý được triển khai liên tục, sâu rộng. Các cơ quan chuyên trách phòng, chống ma túy thuộc lực lượng Công an, Hải quan, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát Biển thường xuyên trao đổi thông tin, nắm tình hình địa bàn; trực tiếp phát hiện, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật về ma túy; kịp thời thông báo, chuyển giao các thông tin, tài liệu cho đơn vị có thẩm quyền giải quyết theo quy định; hỗ trợ đấu tranh, bắt giữ, xử lý tội phạm về ma tuý; phát hiện, ngăn chặn có hiệu quả nguồn ma túy xâm nhập, thẩm lậu từ nước ngoài vào trong nước.
Triển khai các quy định mới của Luật trong phối hợp giữa các lực lượng chuyên trách về phòng, chống ma túy, công tác đấu tranh chống tội phạm ma túy đã có nhiều đổi mới, xác định rõ vị trí, vai trò của từng lực lượng và địa bàn, đối tượng đấu tranh. Trong đó lực lượng Công an giữ vai trò chủ trì, nòng cốt đã phối hợp với lực lượng chức năng phát hiện, xử lý hơn 26 nghìn vụ, hơn 40 nghìn đối tượng phạm tội về ma túy; thu giữ gần 745 kg heroin, hơn 2 tấn và gần 4 triệu viên ma túy tổng hợp, 467 kg cần sa và nhiều vật chứng có liên quan. Lực lượng Bộ đội Biên phòng chủ trì, phối hợp bắt giữ 848 vụ, 1.195 đối tượng; thu giữ hơn 1 tấn ma túy các loại. Lực lượng Cảnh sát biển chủ trì, phối hợp đấu tranh, bắt giữ 238 vụ, 328 đối tượng; thu giữ hơn 354 kg ma túy các loại. Lực lượng Hải quan chủ trì, phối hợp các lực lượng chức năng bắt giữ 303 vụ, 270 đối tượng; thu giữ gần 165 kg heroin, 161 kg cần sa và nhiều loại ma túy mới.
Đối với công tác quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy: Công an các địa phương đã quan tâm chỉ đạo rà soát, phát hiện người sử dụng trái phép chất ma túy và tiến hành lập hồ sơ theo quy định của Nghị định số 105/2021/NĐ-CP ngày 04/12/2021 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Phòng, chống ma túy. Tính đến ngày 14/11/2022, tổng số người sử dụng trái phép chất ma túy trên toàn quốc là 50.962 người; trong đó số người có Quyết định áp dụng biện pháp quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định của Luật mới là 32.254 người (tăng 9.568 so với sơ kết 6 tháng đầu năm); số người sử dụng trái phép chất ma túy có nơi cư trú ổn định là 29.008 người, không có nơi cư trú ổn định là 3.246 người; số người sử dụng trái phép chất ma túy được xác định là người nghiện ma túy là 6.902 người...
Kết quả công tác xác định tình trạng nghiện, cai nghiện ma túy: Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 và các văn bản quy định chi tiết được triển khai thực hiện đã tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác xác định tình trạng nghiện, cai nghiện ma túy, quy định tiêu chí đưa ra khỏi danh sách người nghiện. Theo thống kê, hiện cả nước có gần 9 nghìn bác sỹ, y sỹ có thẩm quyền xác đinh tình trạng nghiện; hơn 4,4 nghìn cơ sở y tế đủ điều kiện xác định tình trạng nghiện bước đầu đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Qua đó đã xác định tình trạng nghiện cho gần 38 nghìn người (từ 01/01/2022 đến 14/11/2022); trong đó 5.596 người có kết quả xác định tình trạng nghiện là không nghiện ma túy; 31.996 người có kết quả xác định tình trạng nghiện là nghiện ma túy (chiếm 85%). Trên cơ sở đó, các địa phương đã tiến hành rà soát, phân loại quản lý người nghiện; tập trung chỉ đạo triển khai quyết liệt, đồng bộ, thực hiện hiệu quả công tác cai nghiện ma túy, tăng cường rà soát lập 17.285 hồ sơ đưa người nghiện vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Cùng với đó, các mặt công tác khác như: kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy; hợp tác quốc tế về phòng, chống ma túy và quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy... cũng được quan tâm chỉ đạo thực hiện đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả.
Có thể khẳng định qua 01 năm thực hiện, Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 và các văn bản quy định chi tiết đã từng bước đi vào cuộc sống; từng bước hoàn thiện các cơ chế, chính sách pháp luật về phòng, chống ma túy và khắc phục những hạn chế, bất cập trong các quy định của Luật Phòng, chống ma túy năm 2000, sửa đổi bổ sung năm 2008. Qua đó đã phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, cơ quan, tổ chức, cá nhân để không ngừng nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống ma túy, góp phần bảo đảm an ninh trật tự và phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội đất nước./.
Nhật Nam