Việt Nam và Lào là 02 quốc gia có vị trí địa lý đặc biệt ở khu vực Tiểu vùng sông Mê Công và ASEAN, giáp với Trung Quốc, Myanmar, Thái Lan và Campuchia. Đường biên giới chung giữa Việt Nam và Lào trải dài 2.300 km, đi qua 10 tỉnh biên giới của Việt Nam là Điện Biên, Sơn La, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam và Kon Tum; tiếp giáp với 10 tỉnh biên giới của Lào là Phongsaly, LuanPrabang, Houaphanh, Xiengkhuang, Bolykhamxay, Khammuan, Savannakhet, Salavane, Sekong và Attapeu. Trên tuyến biên giới có 08 cửa khẩu quốc tế, 16 cửa khẩu chính cùng hàng nghìn đường mòn, lối mở.
Đồng chí Trung tướng Nguyễn Duy Ngọc, Thứ trưởng Bộ Công an Việt Nam phát biểu tại hội nghị.
Do đặc điểm địa lý, tình hình tội phạm ma túy trên tuyến biên giới Việt Nam - Lào tiếp tục diễn biến phức tạp. Phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm ngày càng tinh vi, liều lĩnh, sẵn sàng dùng vũ khí tấn công lực lượng chức năng. Để hình thành đường dây tội phạm, các đối tượng chủ mưu cầm đầu trong nước móc nối với các đối tượng ở nước ngoài, tập kết ma túy tại các địa bàn biên giới hai nước sau đó thuê người chuyển khoản tiền và vận chuyển ma túy từ các khu vực này vào nội địa để tiêu thụ hoặc tiếp tục vận chuyển đi nước thứ ba. Quá trình vận chuyển ma túy qua biên giới, các đối tượng sẽ tổ chức hoạt động thành nhóm khép kín, có quy tắc, quy định riêng, phân công vai trò của từng thành viên và trang bị vú khí nóng (AK, súng bắn tỉa, lựu đạn) sẵn sàng chống lại lực lượng chức năng khi bị phát hiện, truy bắt.
Đồng chí Trung tướng Khamking Phuilamanyvong, Thứ trưởng Bộ Công an Lào phát biểu tại hội nghị
Các đối tượng sau khi lấy được ma túy từ điểm tập kết sẽ đi bộ qua đường rừng, đường tiểu ngạch hoặc những nơi hiểm trở, hạn chế tối đa việc vận chuyển bằng phương tiện cơ giới, cho người đi dò đường trước, nếu phát hiện nghi vấn sẽ dừng lại tính toán chuyển hướng vận chuyển. Khi thực hiện giao dịch, các đối tượng sử dụng tiếng lóng, hoặc tiếng dân tộc, hạn chế liên lạc qua sim điện thoại mà sử dụng zalo, mạng xã hội để trao đổi. Chúng cất giấu ma túy, ngụy trang trong các thùng đựng nông sản như măng khô, gạo…để vận chuyển nhằm tránh sự phát hiện của các lực lượng chức năng. Trong các đường dây vận chuyển, các đối tượng người Lào rất ít khi ra mặt trực tiếp mà chủ yếu thuê người vận chuyển đến các điểm tập kết tại khu vực biên giới, do đó gây khó khăn cho công tác đấu tranh chuyên án và điều tra mở rộng vụ án.
Đồng chí Trung tướng Nguyễn Duy Ngọc trao Bằng khen của Bộ Công an Việt Nam cho các cá nhân thuộc Bộ Công an Lào có thành tích xuất sắc trong việc triển khai Bản ghi nhớ và đợt cao điểm tuyên truyền, tấn công, trấn áp tội phạm về ma túy
Trước tình hình đó, ngày 09/8/2021 tại thủ đô Viêng Chăn, Lào, dưới sự chứng kiến của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào Thongloun Sisoulith, lãnh đạo Bộ Công an Việt Nam và lãnh đạo Bộ Công an Lào đã ký Bản ghi nhớ nhằm tăng cường hợp tác toàn diện giữa lực lượng chức năng hai Bộ trong công tác phòng, chống ma túy.
Đồng chí Trung tướng Khamking Phuilamanyvong trao Bằng khen của Bộ Công an Lào cho Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện, Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy
Ngay sau khi lãnh đạo hai Bộ ký Bản ghi nhớ, ngày 06/9/2021, Đảng ủy Công an Trung ương Việt Nam ban hành công văn đề nghị Thường trực Tỉnh ủy 10 tỉnh có chung biên giới đường bộ với Lào phối hợp chỉ đạo tăng cường hợp tác với Lào trong công tác phòng, chống ma túy. Ngày 13/9/2021, Bộ Công an Việt Nams ban hành Kế hoạch 376 triển khai Bản ghi nhớ và tăng cường hợp tác phòng, chống ma túy giữa Bộ Công an Việt Nam và Bộ Công an Lào. Đồng thời, Bộ Công an Việt Nam ban hành các kế hoạch về việc triển khai xây dựng Trụ sở Công an Bản giáp biên giới của Lào, tăng cường trang thiết bị, tập huấn, nâng cao năng lực cho lực lượng chức năng của phòng, chống ma túy Lào và Việt Nam.
Toàn cảnh Hội nghị
Sau 01 năm triển khai thực hiện Bản ghi nhớ, lực lượng Công an hai nước đã chủ động xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ theo phân công và đạt được những kết quả bước đầu rất quan trọng, cụ thể như:
- Đã làm tốt công tác phối hợp nắm tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy của hai nước, nhất là trên tuyến biên giới để xác định các tuyến, địa bàn trọng điểm, phức tạp về ma tuý, từ đó xác định được 4 tuyến vận chuyển ma túy từ khu vực Tam giác vàng vào Lào và đi các địa phương của Lào và Việt Nam. Hai nước đã phối hợp lên sơ đồ một số tuyến và địa bàn trọng điểm mà các đối tượng có thể lợi dụng để vận chuyển ma túy từ khu vực Tam giác vàng vào Lào rồi qua biên giới sang Việt Nam.
- Lực lượng Công an ở hai nước đã hoàn thành thiết lập “đường dây nóng” ở 4 cấp Công an kết hợp trao đổi thông tin qua Văn phòng liên lạc qua biên giới (BLO).Thông qua đường dây nóng, Công an các đơn vị, địa phương của hai Bộ đã tiến hành các hoạt động trao đổi thông tin về tình hình chung của công tác phòng, chống ma tuý, nhất là thông tin liên quan tới các tổ chức, đường dây tội phạm ma tuý lớn, xuyên quốc gia; các đối tượng chủ mưu, cầm đầu; các đối tượng truy nã đang lẩn trốn trên lãnh thổ của hai nước để tổ chức xác minh, đấu tranh, truy bắt.
- Trong công tác đấu tranh chuyên án Công an các đơn vị, địa phương của Việt Nam đã phát hiện, bắt giữ 5.338 vụ, 7.397 đối tượng phạm tội về ma túy, thu giữ 292 kg heroin, 2,7 kg thuốc phiện, 1,54 tấn và 1,62 triệu viên ma túy tổng hợp cùng nhiều vật chứng khác có liên quan. Trong công tác phối hợp đấu tranh chuyên án chung, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy và Công an các địa phương đã phối hợp với nước bạn Lào xác lập 03 chuyên án chung trong đó đã khám phá thành công 02 chuyên án, truy bắt thành công 16 đối tượng truy nã về ma túy lẩn trốn tại Lào.
- Tổ chức đào tạo, tập huấn, nâng cao năng lực cho cán bộ chuyên trách của Bộ Công an Lào để sử dụng thành thạo các trang thiết bị, công tác giám định ma túy phục vụ công tác đấu tranh phòng, chống ma túy có hiệu quả.
- Thực hiện chủ trương giúp Lào xây dựng trụ sở làm việc của Công an tại các bản giáp biên giới Việt Nam, Công an các đơn vị, địa phương của Bộ Công an Việt Nam và Bộ Công an Lào đã phối hợp triển khai thực hiện nhanh chóng, hiệu quả. Đến nay, Công an 10 tỉnh giáp biên giới với Lào triển khai đầu tư xây dựng 191 trụ sở Công an bản, trong đó 179 trụ sở Công an bản đã được bàn giao.
Do siêu lợi nhuận từ hoạt động mua bán trái phép chất ma túy mang lại, dự báo thời gian tới tình hình tội phạm ma túy trên tuyến biên giới Việt Nam – Lào tiếp tục diễn biến phức tạp. Để công tác đấu tranh phòng, chống ma túy của hai nước thời gian tới đạt hiệu quả cao hơn nữa, đồng chí Thứ trưởng Bộ Công an hai nước đề nghị các đơn vị chức năng, Công an các địa phương giáp biên giới hai nước tiếp tục thực hiện quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ đã đề ra trong Bản ghi nhớ, trong đó tập trung vào các nội dung trọng tâm gồm:
Tiếp tục đẩy mạnh hợp tác phòng, chống ma tuý với Lào trên cơ sở nội dung Bản ghi nhớ giữa Bộ Công an Việt Nam và Bộ Công an Lào về hợp tác phòng, chống ma tuý.
Bộ Công an 2 nước yêu cầu Công an các đơn vị, địa phương tiếp tục phối hợp với Công an các tỉnh đối biên và lực lượng chức năng tăng cường hợp tác, phối hợp đấu tranh, mở các đợt cao điểm chung về tuyên truyền, tấn công, trấn áp tội phạm ma túy trên các tuyến biên giới trong những năm tới. Phát huy hiệu quả hợp tác trao đổi thông tin qua đường dây nóng, Văn phòng liên lạc qua biên giới (BLO); phối hợp tuần tra, rà soát, triệt phá các tụ điểm về ma tuý, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội tại khu vực biên giới hai nước. Phối hợp thu thập tài liệu, trao đổi thông tin, xác lập chuyên án chung và phối hợp truy bắt các đối tượng truy nã về ma túy.
Đẩy mạnh tổ chức các hoạt động tuyên truyền phòng, chống ma túy cho nhân dân ở khu vực các huyện giáp biên, xây dựng các bản, cụm bản, cộng đồng và trường học không ma túy.
Tiếp tục tăng cường trao đổi các đoàn trao đổi, học tập kinh nghiệm và đào tạo, nâng cao năng lực trình độ chuyên môn nghiệp vụ, hệ thống pháp luật; hỗ trợ trang thiết bị phục vụ công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm ma túy.
Chủ động phối hợp kiểm soát chặt chẽ các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy; phòng, chống việc sử dụng sai mục đích các dược phẩm có chứa chất ma túy và chất hướng thần; chủ động phòng ngừa, phát hiện, xử lý triệt để những hành vi liên quan đến trồng cây có chứa chất ma túy và sản xuất trái phép ma túy, nhất là ma túy tổng hợp.
Tại hội nghị, đồng chí Trung tướng Nguyễn Duy Ngọc, Thứ trưởng Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam đã trao Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam cho 10 tập thể, 30 cá nhân thuộc Bộ Công an Lào. Đồng chí Trung tướng Khamking Phuilamanyvong, Thứ trưởng Bộ Công an Lào trao Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Công an Lào cho 10 tập thể, 30 cá nhân thuộc Bộ Công an Việt Nam đã có thành tích xuất sắc trong việc triển khai Bản ghi nhớ và đợt cao điểm tuyên truyền, tấn công, trấn áp tội phạm về ma túy trên tuyến biên giới Việt Nam - Lào năm 2022./.
Huy Hà- Bá Thái