Tân Lạc là huyện miền núi, cách trung tâm Thành phố Hòa Bình 30 km. Toàn huyện có 23 đơn vị hành chính xã và 01 thị trấn; đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, đặc biệt là các xã vùng sâu, vùng xa. Địa bàn huyện có Quốc lộ 6A và Quốc lộ 12B chạy qua là 2 tuyến giao thông rất quan trọng, nối liền từ nước bạn Lào qua các tỉnh Tây Bắc về Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ, đi các tỉnh miền Trung và miền Nam. Đây là điều kiện rất thuận lợi để phát triển kinh tế, xã hội song cũng là tuyến mà các đối tượng tội phạm thường xuyên lợi dụng để thực hiện các hành vi phạm tội, trong đó nổi lên là tình hình phạm tội về ma túy. Đã từ lâu, Tân Lạc được xác định là địa bàn trọng điểm về việc trung chuyển trái phép các chất ma túy, những năm gần đây tình hình tội phạm vận chuyển trái phép chất ma túy bị bắt giữ trên địa bàn huyện có chiều hướng ngày một gia tăng với tính chất, mức độ ngày càng nghiêm trọng.
Theo số liệu thống kê, từ đầu năm 2004 đến tháng 02/2009 số vụ tội phạm về ma túy đã phát hiện xảy ra trên địa bàn huyện là 101 vụ với 138 đối tượng; tang vật thu giữ là 52.795,44 gram heroin, 1.950 gram thuốc phiện, 1.568 viên MTTH, 02 xe ô tô, 71 xe mô tô, 53 điện thoại di động, 34.860 USD, 86.125.000 VNĐ và nhiều tài liệu liên quan đến hành vi phạm tội của các đối tượng... Số địa bàn cấp xã có người nghiện ma túy năm 2004 là 7/24, năm 2008 đã tăng lên 12/24, số người tái nghiện sau khi đã cai nghiện trở về cộng đồng còn ở mức cao (trên 80%). Tính đến tháng 02/2009 tổng số người nghiện và nghi nghiện ma túy trên địa bàn có danh sách và hồ sơ quản lý là 67 người, hàng năm trên địa bàn đều có người nghiện mới phát sinh.
Nhận thức rõ tính cấp bách, với phương châm loại bỏ những nguyên nhân dẫn đến sự phức tạp của tội phạm và tệ nạn ma túy, xây dựng một môi trường an toàn cho người dân để thúc đẩy các chương trình phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, ngày 23/6/2009 Ủy ban nhân dân tỉnh Hòa Bình đã có quyết định số 1186/QĐ-UBND phê duyệt Đề án xây dựng địa bàn huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình không có ma túy giai đoạn 2009 - 2014.
Mục tiêu của đề án:
* Công tác phòng ngừa:
- Ngăn chặn có hiệu quả không cho phát sinh thêm địa bàn xã, thị trấn có ma túy và người nghiện mới ma túy, làm giảm từ 50% đến 60% số người nghiện ma túy vào năm 2012; làm giảm địa bàn có ma túy từ 12 xã xuống còn 5 xã; kiềm chế làm giảm số người tái nghiện sau khi đã đư1-5ợc cai nghiện ở mức 50%.
- 100% số người nghiện ma túy đều được chữa trị cai nghiện bằng các hình thức và được hướng nghiệp, dạy nghề ổn định khi tái hòa nhập cộng đồng.
- 100% số cán bộ, công chức, viên chức, học sinh từ trung học cơ sở và trung học phổ thông, 80% trở lên quần chúng nhân dân đều được phổ biến luật phòng, chống ma túy và tìm hiểu về các văn bản của nhà nước liên quan đến công tác phòng, chống ma túy; 100% số xã, thị trấn và các cơ quan, đơn vị, nhà trường, xóm, khu dân cư trên địa bàn huyện ký cam kết xây dựng xã, phường, thị trấn, đơn vị lành mạnh, không có ma túy.
Ảnh: Ra quân tuyên truyền phòng, chống ma túy
- 100% các xã, thị trấn trên địa bàn đều được tiến hành công tác điều tra cơ bản, 100% số người nghiện và nghi nghiện đều có hồ sơ, danh sách quản lý, theo dõi tại Công an huyện và có các đối sách nghiệp vụ phù hợp.
- Kiểm soát và quản lý chặt chẽ việc lưu thông sử dụng các loại thuốc, tiền chất có liên quan đến sản xuất, sử dụng ma túy.
* Công tác đấu tranh:
- Điều tra cơ bản toàn bộ tình hình các tuyến, địa bàn liên quan đến hoạt động phạm tội về ma túy để nắm chắc các đối tượng, các đường dây có biểu hiện hoạt động phạm tội về ma túy. Tăng cường công tác phối hợp phát hiện và bắt giữ các đối tượng vận chuyển trái phép ma túy trên tuyến quốc lộ qua địa bàn huyện, ngăn chặn có hiệu quả các nguồn ma túy vào địa bàn huyện.
- Rà soát nắm chắc các đối tượng, các điểm bán lẻ ma túy trên địa bàn huyện, 100% các đối tượng đã lập hồ sơ quản lý có đối sách nghiệp vụ, biện pháp đấu tranh; xây dựng các phương án cụ thể đấu tranh triệt xóa 100% các điểm bán lẻ, tổ chức sử dụng và sử dụng ma túy trái phép trên địa bàn huyện; xóa bỏ các đường dây, ổ nhóm cung cấp ma túy cho các đối tượng nghiện trên địa bàn; tăng tỷ lệ điều tra khám phá, phát hiện và bắt giữ tội phạm ma túy trên địa bàn; đưa một số vụ án điểm ra xét xử công khai tại các địa bàn phức tạp về ma túy để giáo dục và răn đe.
UBND huyện Tân Lạc đã thành lập ban chỉ đạo để thực hiện đề án do đồng chí Chủ tịch UBND huyện làm trưởng ban; mời lãnh đạo Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Ban Giám đốc Công an tỉnh, phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an tỉnh Hòa Bình tham gia trong ban chỉ đạo.
Qua hơn 1 năm triển khai thực hiện, Thường trực Ban chỉ đạo đã tổ chức sơ kết giai đoạn 1, từ 01/6/2009 đến 31/12/2010. Báo cáo sơ kết đánh giá:
Ngay sau hội nghị triển khai, UBND huyện đã tổ chức ký cam kết đến cấp uỷ và chính quyền của 24/24 xã, thị trấn và các ban ngành, đoàn thể, đơn vị, trường, trạm đóng trên địa bàn huyện. Đến giữa tháng 3/2010 có 24/24 xã, thị trấn đã mở hội nghị triển khai đề án; đã có 229/229 xóm, 74/74 trường học, 34/34 đơn vị, cơ quan, doanh nghiệp, và 18.202/18.202 hộ gia đình, đạt 100% ký cam kết. Tổ chức được 244 điểm mở hòm thư tố giác tội phạm và đã nhận được hơn 100 lượt đơn thư tố giác về tội phạm, tệ nạn xã hội, trong đó có 33 đơn thư tố giác về người nghiện và 4 đơn thư tố giác về tội phạm ma tuý. Trước khi triển khai thực hiện đề án ở 12/24 địa bàn xã, thị trấn có 47 người nghiện ma tuý có danh sách quản lý, 20 người nghi nghiện và hàng năm đều có số người nghiện mới phát sinh. Vấn đề tội phạm và tệ nạn ma tuý là nỗi bức xúc, lo lắng của người dân trên địa bàn. Sau hơn 1 năm số người nghiện có danh sách quản lý chỉ còn 28/47, giảm 40,40%; 9/12 địa bàn còn có người nghiện ma tuý, giảm 25%. Đã đưa 40 đối tượng vào diện quản lý nghiệp vụ, xác lập và đấu tranh với 4 chuyên án. Công an huyện đã phối hợp với các lực lượng chức năng phát hiện và bắt giữ 38 vụ với 56 đối tượng, thu giữ 280 bánh + 880,14 gram Heroin, 949 viên MTTH, 7 xe ô tô, 21 xe máy, 150.990.000 VND, 35.400 USD...
Tiếp tục thực hiện giai đoạn 2 (từ tháng 01/2011 đến tháng 12/2013) của đề án đã đạt được những kết quả rất quan trọng. Lực lượng Công an đã tiến hành gọi hỏi, giáo dục răn đe với trên 330 lượt đối tượng. Hướng dẫn Công an các xã, thị trấn tham mưu cho Chủ tịch UBND cấp xã ra Quyết định lập 38 hồ sơ áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn với người nghiện ma túy; lập 22 hồ sơ đề nghị Chủ tịch UBND huyện ra Quyết định đưa vào Trung tâm Giáo dục, lao động xã hội tỉnh Hòa Bình. Hiện tổng số người nghiện trong danh sách quản lý trên toàn huyện là 69 người (trong đó: Số người nghiện đang có mặt tại địa phương là 37; số người nghiện không có mặt tại địa phương là 32 (gồm: số đang quản lý sau cai tại Trung tâm quản lý sau cai Lạc Sơn 03; số đang trong Trung tâm Giáo dục, lao động xã hội tỉnh 03; số đang ở trong các trại tạm giam, nhà tạm giữ 15; số đang đi làm ăn xa 11).
So với khảo sát trước khi thực hiện đề án, số địa bàn có người nghiện ma túy chưa giảm (12/12 địa bàn), số người nghiện ma túy tăng (69/47 người), so với số liệu sơ kết bước 1 đề án thì tăng cả về địa bàn cũng như số người nghiện. Nguyên nhân tăng là do Tân Lạc phải chịu sự tác động không nhỏ từ tình hình phức tạp của tội phạm, tệ nạn ma túy trên địa tỉnh và trên toàn quốc (hàng năm Tân Lạc vẫn phát hiện người nghiện mới, đặc biệt là tệ nạn sử dụng ma túy tổng hợp trong giới trẻ, tỷ lệ người nghiện không có công ăn, việc làm dẫn đến tái nghiện cao).
Trong công tác đấu tranh, lực lượng cảnh sát ĐTTP về ma túy Công an huyện đã đưa trên 80 lượt đối tượng vào diện quản lý nghiệp vụ; xác lập và đấu tranh với 14 chuyên án; đã khám phá thành công 12 chuyên án đối các điểm, tụ điểm bán lẻ và chứa chấp việc sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn. Phối hợp với Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy phá chuyên án, bắt 01 đối tượng thu 8 bánh Heroin, 01 ôtô, 01 súng quân dụng…; phối hợp với Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Hòa Bình phá 01 chuyên án, tiêu diệt 01 đối tượng, thu giữ 100 bánh Heroin, 01 ôtô, 05 súng quân dụng, 102 viên đạn các loại, 02 lựu đạn…
Trên các tuyến giao thông, Công an huyện đã phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ phát hiện, bắt giữ 34 vụ với 48 đối tượng; thu giữ gần 50 kg (tương đương 140 bánh) Heroin, 20.652 viên MTTH, 11 xe ô tô, 24 xe mô tô, 60 điện thoại di động các loại; 02 máy tính bảng, 01 máy tính xách tay, 106 triệu đồng và nhiều vật chứng khác có liên quan.
Ảnh: Lực lượng Công an làm nòng cốt trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy
Sau 3 năm thực hiện giai đoạn 2 của đề án đã làm chuyển biến sâu sắc cả về nhận thức và hành động của cấp uỷ Đảng, chính quyền đặc biệt là nhận thức của cấp uỷ, chính quyền cơ sở; từ đó đã phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và quần chúng nhân dân tích cực tham gia vào công tác phòng, chống ma tuý; ý thức, trách nhiệm của lãnh đạo, thủ trưởng các ban ngành, đoàn thể về công tác phòng, chống ma tuý được nâng lên một bước, phong trào “Toàn dân bảo vệ ANTQ” đã có nhiều chuyển biến theo chiều hướng tích cực cả về chất và lượng. Công tác tuyền truyền, giáo dục về phòng, chống ma tuý đã được chú trọng và đẩy mạnh, góp phần quan trọng vào việc kiềm chế, làm giảm sự lây lan của tệ nạn ma tuý trên địa bàn. Công tác đấu tranh, trấn áp tội phạm ma túy đạt được nhiều kết quả đáng kể. Tại địa bàn, cơ bản đã triệt xóa được các điểm, tụ điểm phức tạp về ma túy, hiện nay không còn tình trạng mua bán ma túy “công khai”, không còn điểm, tụ điểm nhức nhối, phức tạp về ma túy; công tác phối hợp phát hiện, đấu tranh với với các đường dây, băng ổ nhóm có hành vi mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép các chất ma tuý trên tuyến giao thông đi qua địa bàn tiếp tục được duy trì và có sự hiệp đồng chặt chẽ giữa các lực lượng; đã đánh đúng, đánh trúng nhiều đường dây mua bán, vận chuyển ma tuý lớn, hoạt động liên huyện, liên tỉnh, có những đường dây hoạt động xuyên quốc gia, góp phần đáng kể trong công tác đấu tranh, ngăn chặn nguồn ma tuý thẩm lậu từ biên giới vào nội địa.
Đạt được những kết quả trên, trước hết có sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của lãnh đạo các cấp; sự quan tâm, chỉ đạo, động viên của cấp ủy, chính quyền địa phương; sự vào cuộc của các ngành, các tổ chức chính trị, xã hội; sự đồng tình ủng hộ của nhân dân tạo nên sức mạnh tổng hợp để giải quyết tốt những vấn đề bức xúc của nhân dân; đặc biệt là sự nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, vất vả, nguy hiểm của cán bộ chiến sỹ trực tiếp tham gia. Lực lượng Công an đã làm tốt công tác nắm tình hình; chú trọng công tác phát động phong trào quần chúng bảo vệ ANTQ; tranh thủ sự chỉ đạo của cấp uỷ, chính quyền, sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân trong triển khai và thực hiện các biện pháp nghiệp vụ, giải quyết kịp thời, dứt điểm các vụ việc phức tạp, bức xúc xảy ra ngay tại cơ sở.
Thường xuyên tuyên truyền sâu rộng trong quần chúng nhân dân về các văn bản quy phạm pháp luật, tác hại của ma túy đối với công đồng để người dân tự hiểu và nói không với ma túy; kiên trì áp dụng biện pháp gọi hỏi, giáo dục răn đe đối với người nghiện ma túy, các đối tượng có biểu hiện hoạt động phạm tội về ma tuý hiểu được chính sách nghiêm trị và khoan hồng của Đảng và Nhà nước, từ đó tạo được niềm tin trong nhân dân và tác động mạnh mẽ đến tâm lý những đối tượng.
Tăng cường công tác phối hợp lực lượng, trao đổi thông tin. Các kế hoạch, phương án nghiệp vụ phải được tính toán kỹ lưỡng, tỷ mỷ, dự kiến các tình huống có thể xảy ra và cách giải quyết, hạn chế đến mức tối đa, không để xảy ra thương vong cho nhân dân, lực lượng làm nhiệm vụ và cho chính các đối tượng phạm tội trong đấu tranh với tội phạm ma túy.
Tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc, sơ kết rút kinh nghiệm. Kịp thời khen thưởng, động viên những tập thể, cá nhân có thành tích; đồng thời đảm bảo kinh phí, phương tiện phục vụ tốt yêu cầu công tác./.
Ngô Hải