Trong 10 năm qua, trung bình mỗi năm, lực lượng chức năng tỉnh Sơn La phát hiện, bắt giữ trên 800 vụ, với hơn 1.200 đối tượng phạm tội về ma túy, thu giữ khoảng 70 kg heroin, 15 kg nhựa thuốc phiện, trên 70.000 viên ma túy tổng hợp (MTTH). Đáng chú ý, tình hình sử dụng trái phép ma túy đang gia tăng trong độ tuổi thanh thiếu niên. Cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều trường hợp học sinh trốn học, tụ tập sử dụng ma túy “đá”, “cỏ Mỹ”, cần sa… trên địa bàn TP. Sơn La. Năm 2019 - 2020, lực lượng Công an tỉnh đã phát hiện, xử lý 09 vụ, 20 đối tượng trong độ tuổi vị thành niên có hành vi tổ chức sử dụng trái phép ma túy; 38 vụ, 26 đối tượng có hành vi mua bán, tàng trữ trái phép ma túy.
Trước tình hình trên, Công an tỉnh Sơn La phối hợp với các sở, ngành, đoàn thể liên quan tập trung thực hiện Dự án “Đấu tranh phòng, chống tội phạm xâm phạm trẻ em, người chưa thành niên vi phạm pháp luật và phòng, chống bạo lực gia đình, mua bán người”. Các ngành tập trung xây dựng mô hình tự quản, tự phòng về an ninh trật tự tại khu dân cư, trong đó có nhiều mô hình phát huy hiệu quả như: “Quản lý trẻ em, người chưa thành niên làm trái pháp luật tại cộng đồng dân cư”, “Quản lý, giáo dục con em trong gia đình không phạm tội và tệ nạn xã hội”… Công an tỉnh tham mưu cấp ủy, chính quyền tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo các sở, ngành, đoàn thể, địa phương thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống ma túy, tổ chức thí điểm mô hình quản lý, giáo dục thanh thiếu niên vi phạm pháp luật tại khu dân cư. Các đơn vị phối hợp tổ chức 697 hội nghị tuyên truyền thu hút gần 55.000 lượt cán bộ, quần chúng tham dự, qua đó góp phần nâng cao nhận thức pháp luật trong cộng đồng về việc bảo vệ quyền trẻ em và phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội trong độ tuổi vị thành niên.
Lực lượng công an và đoàn thanh niên tỉnh Sơn La tuyên truyền PCMT cho học sinh Trường PTTH Tòng Lệnh, huyện Thuận Châu.
Lực lượng công an, đoàn thanh niên các cấp trong tỉnh tập trung nghiên cứu tình hình địa bàn, triển khai biện pháp tuyên truyền đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung, phù hợp với điều kiện dân trí qua đó nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi trong nhóm thanh thiếu niên có nguy cơ mắc và tái nghiện ma túy, động viên các bạn trẻ tham gia mô hình phòng, chống ma túy (PCMT) từ cơ sở. Hai đơn vị quan tâm đến nhóm thanh thiếu niên ở địa bàn trọng điểm, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, khu vực biên giới. Tỉnh đoàn phối hợp với các cơ quan ban ngành tổ chức lễ ra quân hưởng ứng Tháng cao điểm, Ngày quốc tế và toàn dân PCMT (26/6) hàng năm, lồng ghép tuyên truyền PCMT với hoạt động thanh niên tình nguyện vì cộng đồng, xây dựng đội ngũ tuyên truyền viên và cung cấp tài liệu về kết quả công tác phòng ngừa, đấu tranh trên địa bàn làm tài liệu tuyên truyền trong những dịp sinh hoạt đoàn thanh niên cơ sở. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2020, Công an tỉnh tổ chức 2.768 buổi tuyên truyền pháp luật thu hút gần 70.000 người tham gia, tiếp nhận giải quyết 1.214 tin tố giác tội phạm do người dân cung cấp.
Công tác xây dựng mô hình tự quản luôn được hai đơn vị quan tâm củng cố kiện toàn, nhân rộng hoạt động của 37 mô hình “Tự quản, tự phòng, tự hòa giải”, xây dựng được 17.627 nhóm liên gia tự quản, 2.557 tổ an ninh nhân dân, 2.657 tổ hòa giải, 472 tổ thanh niên xung kích cùng các tổ, nhóm tuyên truyền phổ biến pháp luật của công an và tổ chức đoàn cơ sở phù hợp với tình hình thực tế của từng địa bàn, đáp ứng yêu cầu công tác tuyên truyền, vận động thanh thiếu niên và người dân tham gia PCMT từ khu dân cư. Cùng với công tác tuyên truyền, xây dựng phong trào, tổ chức đoàn và lực lượng công an các cấp đã vận động đoàn viên, thanh thiếu niên ký cam kết chấp hành quy định pháp luật về PCMT, cảm hóa giáo dục, hỗ trợ người sau cai nghiện vay vốn phát triển kinh tế gia đình, tái hòa nhập cộng đồng.
Trong giai đoạn 2016 - 2020, lực lượng Công an tỉnh phát hiện, khởi tố 4.779 vụ, 6.907 đối tượng phạm tội về ma túy, trong đó tội phạm ma túy ở lứa tuổi thanh thiếu niên chiếm 2.228 vụ, 3.071 đối tượng. Công an tỉnh phân công tập thể, cá nhân cán bộ, chiến sỹ nhận giáo dục giúp đỡ 1.678 trẻ em và người chưa thành niên mắc lỗi. Kết quả đến nay đã có 1.006 em có chuyển biến tốt, không tái phạm. Phối hợp cùng các ban, ngành, đoàn thể lập hồ sơ đưa 02 đối tượng vào cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng; 388 đối tượng đi cai nghiện bắt buộc; 608 đối tượng giáo dục tại xã, phường, thị trấn; răn đe, cảm hóa 3.875 đối tượng. Lực lượng công an, đoàn viên thanh niên vận động, tranh thủ các già làng, trưởng bản, người có uy tín tham gia các tổ chức tự quản về an ninh trật tự ở cơ sở, phối hợp với các tổ chức đoàn thể gặp gỡ, tuyên truyền, động viên trên 800 gia đình ký cam kết không để con em phạm tội, vi phạm pháp luật về ma túy.
Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, giáo dục trẻ em, người chưa thành niên vi phạm pháp luật về ma túy, Công an tỉnh Sơn La cần tiếp tục chủ động tham mưu cấp ủy, chính quyền địa phương chỉ đạo các ban, ngành cùng phối hợp chặt chẽ với gia đình, nhà trường trong việc quản lý, giáo dục, tạo điều kiện giúp các em có điều kiện vươn lên trong học tập, được tham gia các hoạt động giải trí lành mạnh, bổ ích. Đẩy mạnh đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền phù hợp với đặc điểm địa bàn, đối tượng, chú trọng vận động cá biệt đối với những em có nguy cơ mắc và tái nghiện cao sinh sống ở địa bàn trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự. Công an tỉnh chỉ đạo lực lượng công an cơ sở làm tốt công tác nắm tình hình địa bàn, chủ động phối hợp với ban, ngành, đoàn thể, trường học, khu dân cư để tuyên truyền, vận động gia đình và các em có ý thức chấp hành pháp luật. Tăng cường gắn kết trách nhiệm giữa gia đình, nhà trường, công an, đoàn thanh niên trong quản lý, giáo dục thanh thiếu niên chậm tiến, học sinh cá biệt vươn lên tiến bộ, trở thành người có ích cho xã hội. Bên cạnh đó, lực lượng công an tiếp tục nắm chắc địa bàn, áp dụng đồng bộ biện pháp công tác để phát hiện, bắt giữ kịp thời đường dây mua bán, vận chuyển trái phép ma túy cũng như ngăn chặn, xử lý nghiêm minh đối tượng có hành vi lôi kéo, rủ rê thanh thiếu niên phạm tội, vi phạm pháp luật về ma túy./.
Kim Long