Do tác động của mặt trái cơ chế thị trường và ảnh hưởng của dịch bệnh Covid - 19, song tình hình tội phạm ma túy (TPMT) trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh vẫn không có chiều hướng thuyên giảm, hoạt động của đối tượng tại các tụ điểm, điểm mua bán nhỏ lẻ tại các quận, huyện vẫn diễn ra phức tạp. Thời điểm thành phố cho đóng cửa các quán bar, karaoke, vũ trường để phòng, chống dịch bệnh, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy có chững lại do khan hàng, thiếu địa điểm sử dụng, nhưng chưa kịp tác động nhiều đến giá bán. Hiện tại sau khi nới lỏng giãn cách xã hội, hoạt động phạm tội lại tiếp tục diễn biến phức tạp. Từ tháng 3 - 5/2020, CATP phối hợp với các lực lượng chức năng khám phá 03 đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy từ Campuchia về địa bàn tiêu thụ, thu giữ hơn 65 kg ma túy tổng hợp (MTTH), 01 súng ngắn, 03 thiết bị nổ tự chế.
Các đường dây phạm tội về ma túy trên địa bàn phần lớn được tổ chức chặt chẽ hoạt động với quy mô trải rộng qua nhiều quận, huyện, liên tỉnh, xuyên quốc gia. Đối tượng chủ mưu thường không “xuất đầu lộ diện” mà đứng đằng sau phân công đàn em liên lạc với khách mua qua mạng xã hội, giao ma túy, chuyển tiền qua hãng vận tải công nghệ Grab, GoViet… gây nhiều khó khăn cho công tác đấu tranh của lực lượng công an. Các tụ điểm, điểm phức tạp về ma túy ở các phường, xã thường hình thành trong khu dân cư đông đúc với nhiều ngõ, hẻm thông ra nhiều hướng. Đặc biệt, các đường dây còn lợi dụng trẻ em, người già, người mắc bệnh nan y, người tàn tật cất giấu, giao nhận ma túy ở cầu vượt đi bộ, ngõ, hẻm hòng tẩu thoát, phi tang vật chứng khi bị phát hiện, truy bắt. TPMT có yếu tố nước ngoài vẫn tiềm ẩn phức tạp. Trong 6 tháng đầu năm 2020, lực lượng công an và hải quan thành phố đã phát hiện, bắt giữ nhiều vụ vận chuyển ma túy từ nước ngoài về dưới dạng quà biếu qua đường hàng không, chuyển phát nhanh, thu giữ 5,586 kg cần sa, 1,185 kg MTTH, 4,86 gam heroin. Do ảnh hưởng của chính sách phòng, chống dịch bệnh, người sử dụng trái phép ma túy, người nghiện ma túy trên địa bàn chuyển hướng sang sử dụng ở nhà riêng, nhà trọ, khách sạn, chung cư cho thuê có trang bị hệ thống âm thanh, ánh sáng hiện đại, cách âm tốt. Tính đến nay, TP. Hồ Chí Minh có 25.870 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, trong đó có 11.502 người có mặt tại địa phương.
Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh phát tờ rơi tuyên truyền PCMT cho doanh nghiệp đến làm thủ tục xuất nhập khẩu hàng hóa.
Trước tình hình đó, cấp ủy, chính quyền TP. Hồ Chí Minh đã ban hành chương trình, kế hoạch hành động triển khai thực hiện Chỉ thị số 36-CT/TW của Bộ Chính trị trên địa bàn qua đó chỉ đạo lực lượng công an và các sở, ban, ngành mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp TPMT, xây dựng kế hoạch thực hiện các dự án, chương trình PCMT trên địa bàn. Tổ chức đánh giá, phân loại địa bàn xã, phường, thị trấn trọng điểm về ma túy, làm rõ trách nhiệm của những đơn vị không đạt mục tiêu để rút kinh nghiệm, bàn cách khắc phục trong thời gian tới.
Thành phố luôn xác định công tác phòng ngừa tội phạm, tệ nạn ma túy phải được thực hiện thường xuyên. Các sở, ban, ngành phối hợp với cơ quan truyền thông xây dựng chuyên mục, chương trình phổ biến kiến thức PCMT phát sóng trên đài phát thanh, truyền hình của trung ương và thành phố. Cổng thông tin điện tử của CATP thường xuyên cập nhật về các vụ án mới điều tra khám phá, thủ đoạn mới của đối tượng, loại ma túy mới xuất hiện qua đó đã định hướng dư luận, đồng thời phản bác những luận điệu sai sự thật liên quan đến ma túy. Các địa phương tổ chức 825 buổi tuyên truyền PCMT thu hút trên 35.000 lượt cán bộ, nhân dân tham dự tại những địa bàn có tụ điểm, điểm phức tạp về an ninh trật tự (ANTT), khối trường học, lồng ghép với sinh hoạt khu dân cư. Thành phố chỉ đạo các ngành tư pháp tập trung điều tra, truy tố, xét xử kịp thời các vụ án điểm về ma túy nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục pháp luật, răn đe tội phạm. Các ban, ngành thường xuyên kiểm tra, đánh giá hiệu quả của hoạt động tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia tố giác TPMT, quản lý, giáo dục, cảm hóa người nghiện, người sử dụng trái phép ma túy ở cơ sở để có sự điều chỉnh phù hợp. Bên cạnh đó, rà soát các nhóm có nguy cơ mắc nghiện cao để thay đổi cách thức tiếp cận, vận động nhằm đạt hiệu quả cao nhất.
Thành phố chỉ đạo các sở, ban, ngành thường xuyên đẩy mạnh công tác phối hợp trong lập hồ sơ xử lý người nghiện, tổng hợp, đánh giá vướng mắc phát sinh trong công tác cai nghiện. TP. Hồ Chí Minh có 15 cơ sở cai nghiện ma túy, hiện đang tiếp nhận quản lý, điều trị phục hồi cho 9.866 học viên, đã có 3.871 người hoàn thành chương trình cai nghiện, 500 người tham gia cai nghiện tại gia đình, cộng đồng, hiện quản lý 596 người cai nghiện tại gia đình, cộng đồng, 4.974 bệnh nhân điều trị thay thế bằng Methadone. Người sau cai khi trở về nơi cư trú đều được các ban, ngành quản lý, cảm hóa, giúp tìm việc làm để ổn định cuộc sống, giảm nguy cơ tái nghiện từ đó góp phần giữ ổn định ANTT trên địa bàn.
Từ đầu năm 2020 đến nay, các lực lượng chức năng trên địa bàn đã phát hiện, bắt giữ 726 vụ, 1.713 đối tượng phạm tội về ma túy, thu giữ 14,457 kg heroin, 42 gam codein, 156,9 gam cocain, 7,845 kg cần sa, 135,4 kg MTTH cùng nhiều vật chứng liên quan. Cơ quan Cảnh sát điều tra, CATP chuyển Viện Kiểm sát nhân dân thành phố đề nghị truy tố 656 vụ, 929 bị can. Qua điều tra các vụ án đã khám phá, CATP đã ban hành quyết định truy nã, đồng thời phối hợp với các đơn vị chức năng xác minh, truy bắt 06 đối tượng phạm tội về ma túy có lệnh truy nã. Trong 6 tháng đầu năm 2020, UBND TP. Hồ Chí Minh đã chỉ đạo lực lượng công an, hải quan phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, công an các tỉnh lân cận khám phá đường dây ma túy hoạt động trên địa bàn. Điển hình, CATP phối hợp với Cục Cảnh sát ĐTTP về ma túy truy bắt 02 đối tượng người Đài Loan (Trung Quốc) có liên quan đến đường dây mua bán, vận chuyển trái phép 1,15 tấn MTTH và bàn giao cho Cảnh sát Đài Loan tiếp tục điều tra. Ngày 26/01/2020, CATP phối hợp cùng Công an tỉnh Tây Ninh đấu tranh mở rộng vụ vận chuyển ma túy trái phép từ cửa khẩu Mộc Bài về trong nước, bắt giữ đối tượng Võ Thị Kim Chi và Nguyễn Thị Hồng Thắm có hành vi vận chuyển trái phép ma túy qua biên giới, thu giữ 10 kg ma túy “đá”, 1.000 viên MTTH và nhiều vật chứng liên quan. Phối hợp với lực lượng hải quan, biên phòng phát hiện, điều tra 03 vụ vận chuyển ma túy qua đường hàng không, hiện đã khởi tố 03 vụ án, 01 bị can, thu giữ 4,86 gam heroin, 5,586 kg cần sa, 1,185 kg MTTH. Lực lượng công an phối hợp với các ban, ngành tăng cường đấu tranh chuyển hóa 09 địa bàn, 06 tụ điểm, 07 điểm phức tạp về ma túy. Qua đó đã bắt giữ, khởi tố 25 vụ, 28 bị can, xử phạt hành chính 05 vụ, 35 đối tượng, thu giữ 10,25 gam heroin, 895 gam MTTH cùng nhiều vật chứng liên quan.
Ma túy cất giấu trong máy rửa xe do Võ Thị Kim Chi và Nguyễn Thị Hồng Thắm vận chuyển về nước tiêu thụ bị bắt giữ.
Thời gian tới để hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch năm 2020, cấp ủy, chính quyền TP. Hồ Chí Minh tiếp tục quan tâm chỉ đạo lực lượng công an, hải quan tăng cường phối hợp với các lực lượng đấu tranh ngăn chặn nguồn ma túy xâm nhập địa bàn ngay từ biên giới, cửa khẩu, đồng thời tập trung đấu tranh triệt phá trọn vẹn đường dây, bắt giữ đối tượng chủ mưu cầm đầu. Lực lượng công an phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể huy động cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia phát hiện, giải quyết, chuyển hóa địa bàn trọng điểm phức tạp, không để phát sinh tụ điểm, điểm tệ nạn ma túy gây bức xúc trong nhân dân. Có chế tài xử lý kiên quyết chủ quán bar, vũ trường, quán karaoke, khách sạn, nhà nghỉ để xảy ra vi phạm liên quan đến ma túy trong cơ sở đang quản lý, kể cả trách nhiệm của tổ chức, cá nhân cho thuê địa điểm kinh doanh.
Các sở, ngành phối hợp cùng CATP thực hiện tổng rà soát người nghiện ma túy, người sử dụng trái phép ma túy để tham mưu thành phố ban hành quy định về quản lý, điều trị phục hồi, tái hòa nhập cộng đồng cũng như đảm bảo ANTT cơ sở cai nghiện. Đề xuất Bộ Công an và các bộ, ngành chức năng sớm ban hành tiêu chí thống kê người nghiện theo hướng thống nhất về thời hạn thống kê đối với người đã hoàn thành chương trình cai nghiện, người nghiện đi khỏi nơi cư trú không rõ lý do, quan điểm về tái nghiện. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục PCMT, ưu tiên về phổ biến tác hại, cách nhận biết MTTH, chất hướng thần mới, tập trung vào các địa bàn trọng điểm phức tạp, đối tượng có nguy cơ cao. Kịp thời đưa những vụ án điểm về ma túy ra xét xử lưu động nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục pháp luật, răn đe tội phạm./.
Hoàng Long