Thực hiện Kế hoạch số 1708/KH-UBND, ngày 19/8/2018 của UBND tỉnh Lai Châu về việc tuyên truyền, vận động phòng ngừa và phá nhổ cây thuốc phiện niên vụ 2019 - 2020, Công an tỉnh với vai trò thường trực phối hợp chặt chẽ với các ban ngành, UBND các huyện, thành phố xây dựng kế hoạch, triển khai các biện pháp phòng, chống, xử lý vi phạm trong toàn toàn tỉnh.
Bám sát công tác chỉ đạo UBND tỉnh, các huyện, thành phố chỉ đạo các lực lượng chức năng tăng cường công tác nắm tình hình ở những địa bàn trọng điểm phức tạp về tình trạng tái trồng cây thuốc phiện. Tuyên truyền, vận động nhân dân các quy định pháp luật về phòng, chống ma túy, không chặt phá rừng phòng hộ để lấy đất trồng cây thuốc phiện, không mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép các chất ma túy, đồng thời phát động phong trào tố giác hành vi gieo trồng trái phép cây thuốc phiện để xử lý theo pháp luật. Điển hình, ngày 25/4/2020, Công an huyện Tam Đường tổ chức tuyên truyền tại 06 xã thu hút trên 400 lượt cán bộ, nhân dân tham dự, vận động 1.009 hộ ký cam kết không tái trồng cây thuốc phiện. Tại xã Tà Tổng, nhiều năm qua vốn là địa bàn nóng về trồng cây thuốc phiện, Công an huyện Mường Tè thành lập 12 tổ công tác với 115 đồng chí được tăng cường xuống 12 bản trên địa bàn trong thời gian từ tháng 9/2019 - 4/2020 nhằm tuyên truyền, vận động nhân dân không trồng loại cây này và tham gia phát hiện, phá nhổ những diện tích đã trồng. Ở các huyện, thành phố, lực lượng công an phối hợp với các ban, ngành và chính quyền cấp xã xuống tận thôn, bản vận động người dân tích cực tham gia phòng, chống ma túy.
Với những việc đã triển khai, từ tháng 9/2019 - 4/2020, toàn tỉnh đã phát hiện, phá nhổ 6.243 m2 diện tích trồng cây thuốc phiện (so với niên vụ 2018 - 2019 giảm 511,16 m2). Diện tích phá nhổ chủ yếu tập trung tại các huyện Mường Tè, Than Uyên, Tân Uyên, Phong Thổ. Bên cạnh đó từ tháng 9/2019 đến nay, lực lượng chức năng tỉnh Lai Châu đã triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, tập trung đấu tranh quyết liệt triệt phá các đường dây ma túy lớn, xóa các điểm, tụ điểm phức tạp về tệ nạn ma túy trên địa bàn. Qua đó, toàn tỉnh đã phát hiện, bắt giữ 151 vụ, 180 đối tượng, thu giữ 05 kg heroin, 5,6 kg thuốc phiện, 145,62 gam ma túy tổng hợp và nhiều vật chứng liên quan. Làm rõ 05 vụ, 05 đối tượng có hành vi trồng trái phép cây thuốc phiện song chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. Các lực lượng chức năng tiến hành xử phạt hành chính đối tượng với số tiền 15 triệu đồng, đồng thời tiêu hủy toàn bộ số vật chứng thu giữ.
Các lực lượng phá nhổ cây thuốc phiện tại xã Tà Tổng.
Bên cạnh kết quả đạt được, thời gian qua công tác phát hiện, xử lý đối tượng trồng cây thuốc phiện trên địa bàn còn gặp nhiều khó khăn. Thuốc phiện chủ yếu trồng ở nương rẫy hẻo lánh, giáp biên giới, đi nhiều ngày mới tới, không xác định được chủ nương, trong khi đó lực lượng tham gia phá nhổ còn mỏng nên hiệu quả công tác phòng ngừa, xử lý vi phạm chưa cao. Đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn, nhận thức còn hạn chế, nhiều nơi chưa có đường xá nên khó tiêu thụ nông sản. Mặt khác, điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu núi cao nơi đây thuận lợi cho việc gieo trồng cây thuốc phiện, thói quen trồng và hút thuốc phiện đã tồn tại lâu đời trong một bộ phận người dân. Nhiều nơi, bà con dùng chữa bệnh cho người và vật nuôi, làm rau ăn, ngâm rượu uống hoặc bán với giá cao nên một số người bất chấp pháp luật cố tình trồng. Công tác tuyên truyền ở một số nơi còn chưa được quan tâm đúng mức, người dân chưa có điều kiện tiếp cận các phương tiện thông tin đại chúng, nhiều người bất hợp tác với lực lượng chức năng. Số người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý trên địa bàn tỉnh còn 2.583 người, trong đó có hơn 1.000 người nghiện hút thuốc phiện. Nhiều người nghiện đã tự ý phá rừng đầu nguồn lấy đất trồng thuốc phiện lấy nhựa hút và bán lấy tiền. Mặc dù được Chính phủ và tỉnh quan tâm đầu tư vốn, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật tại các vùng từng trồng cây thuốc phiện song hiệu quả còn hạn chế, chưa đến được với các thôn, bản vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa, chưa tạo được chuyển biến mạnh mẽ trong chuyển đổi sản xuất, nâng cao đời sống nhân dân.
Để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tái trồng cây thuốc phiện trong thời gian tới, các ban, ngành, thành viên Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm tỉnh Lai Châu tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền các huyện, thành phố đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động nhân dân không trồng loại cây này, vận động người dân tố giác đối tượng có hành vi trồng trái phép để địa phương có biện pháp ngăn chặn, xử lý theo pháp luật. Tiếp tục kiểm tra, nắm tình hình tại khu vực rừng núi hiểm trở, giáp ranh có nguy cơ trồng cây thuốc phiện để có biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn, đồng thời tuyên truyền rộng rãi gắn với vận động cá biệt nhóm có nguy cơ cao. Triển khai hiệu quả các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, tệ nạn ma túy nhân Tháng cao điểm (tháng 6), Ngày quốc tế và toàn dân phòng, chống ma túy (26/6/2020). Các ban, ngành tham mưu cấp ủy, chính quyền tỉnh đề xuất Chính phủ, các bộ, ngành trung ương có chính sách đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp gắn với tìm hướng ra bền vững cho nông sản, đẩy mạnh phát triển văn hóa, giáo dục nhằm nâng cao đời sống, giúp cho đồng bào tự phòng tránh tác hại của tệ nạn ma túy, vươn lên xây dựng cuộc sống no ấm.
Minh Châu