Những năm qua, thực hiện chính sách mở cửa hội nhập, Việt Nam đã và đang thu hút ngày càng nhiều nguồn lực đầu tư của doanh nghiệp nước ngoài cùng hàng triệu lượt khách du lịch ở các nước đến tham quan, nghỉ dưỡng. Đây là một trong những nguyên nhân khiến hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy qua biên giới vào nước ta ngày càng nóng bỏng, phức tạp.
Từ năm 2017 đến nay, trên tuyến biên giới Việt Nam - Trung Quốc, đối tượng chủ yếu mua bán, vận chuyển trái phép heroin, ma túy tổng hợp (MTTH) từ khu vực Tam giác vàng qua các tỉnh Tây Bắc, Bắc miền Trung sang Trung Quốc tiêu thụ; chiều ngược lại MTTH, tân dược gây nghiện từ Trung Quốc vào nước ta tiêu thụ. Tuyến biên giới Việt Nam - Lào, do lực lượng chức năng tiếp tục đẩy mạnh trấn áp tại các tỉnh Điện Biên, Sơn La, đồng thời phối hợp với lực lượng công an nước bạn đánh mạnh ở khu vực phía Bắc Lào tiếp giáp Việt Nam nên đối tượng chuyển hướng tuồn ma túy sang các tỉnh biên giới miền Trung, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ rồi tiếp tục vận chuyển bằng đường biển sang nước thứ ba tiêu thụ. Hoạt động của các toán, nhóm vận chuyển ma túy có vũ trang ở khu vực biên giới (KVBG) thuộc các huyện Mộc Châu, Vân Hồ, tỉnh Sơn La đã giảm cơ bản, song đối tượng sử dụng vũ khí chống trả lực lượng chức năng xảy ra ngày càng nhiều ở các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị. Tuyến biên giới Việt Nam - Camphuchia, xuất hiện nhiều đường dây mua bán, vận chuyển ma túy xuyên quốc gia có sự tham gia của đối tượng là người Campuchia, Việt Nam, Hoa kiều và một số nước Châu Phi. Các đối tượng còn tổ chức sản xuất trái phép chất ma túy tại nội địa nước ta. Trên tuyến biển, đối tượng lợi dụng hoạt động tạm nhập, tái xuất hàng hóa để vận chuyển trái phép cần sa, cocain, lá khát từ các nước Nam Mỹ, Châu Phi đến các cảng biển nước ta sau đó tiếp tục vận chuyển sang nước thứ ba tiêu thụ. Đáng chú ý, tháng 12/2019, tại vùng biển tỉnh Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, người dân phát hiện, giao nộp cho các đồn biên phòng đóng quân trên địa bàn 46 bánh heroin, 14,8 kg ma túy “đá” trôi dạt vào bờ. Qua điều tra xác minh, cơ quan chức năng nhận định đây là số ma túy trôi dạt từ vùng biển nước ngoài vào.
Tình hình tái trồng trái phép cây có chứa chất ma túy ở KVBG về cơ bản đã được kiềm chế, tuy nhiên vẫn diễn biến phức tạp ở địa bàn ngoại biên đối diện các tỉnh Điện Biên, Sơn La, Thanh Hóa, Nghệ An. Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Thanh Hóa phát hiện, thông báo với phía bạn tổ chức triệt phá 60 ha trồng cây thuốc phiện tại các huyện Sầm Tớ, Viêng Xay, Sốp Bâu, tỉnh Hủa Phăn. Ở trong nước, đối tượng vẫn cố tình lén lút trồng cần sa, thuốc phiện xen lẫn với các cây trồng khác ở khu vực rừng núi hẻo lánh, giáp biên giới. Thời gian qua, các lực lượng chức năng phối hợp với chính quyền địa phương phát hiện, phá nhổ 2.386 m2 trồng cây thuốc phiện, 500 m2 trồng cây cần sa. Số người nghiện ma túy ở KVBG vẫn chưa có chiều hướng giảm. Các đơn vị biên phòng đã phát hiện, lập hồ sơ quản lý 19.213 người nghiện. Hiện tại, số người nghiện thuốc phiện, heroin đã giảm, số người nghiện MTTH đang gia tăng nhất là tại địa bàn các tuyến biển, thành phố, thị xã, thị trấn giáp biên.
Trước tình hình trên, sau khi tổng kết 15 năm thực hiện Quyết định số 133/2002/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế phối hợp giữa lực lượng Công an, BĐBP, Cảnh sát biển, Hải quan trong đấu tranh phòng, chống các tội phạm về ma túy tại địa bàn biên giới, cửa khẩu và trên biển, Bộ Tư lệnh BĐBP tiếp tục chỉ đạo các đơn vị trực thuộc đẩy mạnh công tác phòng ngừa, đấu tranh. Tham mưu xây dựng và ban hành Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 28/9/2018 của Bộ Chính trị về Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia, quán triệt, chỉ đạo triển khai Chỉ thị số 36-CT/TW, ngày 16/8/2019 của Bộ Chính trị về Tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy cùng nhiều văn bản chỉ đạo về công tác này. Phối hợp chặt chẽ với lực lượng công an thực hiện hiệu quả Quyết định số 1960/QĐ-BCA-C41 của Bộ Công an về việc Phê duyệt Đề án chuyển hóa địa bàn trọng điểm phức tạp về trật tự an toàn xã hội đến năm 2020. Kết quả, các đơn vị BĐBP đã phối hợp chuyển hóa thành công 177 địa bàn trọng điểm phức tạp về an ninh trật tự ở KVBG của 41 tỉnh, thành phố. Đảng ủy Bộ Tư lệnh BĐBP ban hành Nghị quyết về xây dựng lực lượng phòng, chống ma túy (PCMT) và tội phạm vững mạnh toàn diện nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả công tác trong tình hình mới.
BĐBP tỉnh Thái Bình tuyên truyền PCMT cho người dân trên địa bàn.
BĐBP phối hợp với lực lượng chức năng và cấp ủy, chính quyền các xã biên giới tổ chức 4.560 buổi tuyên truyền phổ biến chính sách pháp luật về PCMT của Đảng, Nhà nước cho trên 70.000 lượt cán bộ, nhân dân, tổ chức 2.152 buổi sinh họp thôn bản gắn với vận động cá biệt, đưa người nghiện ma túy ra kiểm điểm trước cộng đồng nhằm răn đe, giáo dục và vận động họ tham gia cai nghiện. Hàng năm, nhân Tháng hành động PCMT, Ngày quốc tế và toàn dân PCMT (26/6), các đồn biên phòng phối hợp với các địa phương phát trên 12.000 tờ rơi, xây dựng pa nô, áp phích, viết bài tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân cư trú ở KVBG về tác hại của tệ nạn ma túy đối với sức khỏe, gia đình, cộng đồng, thủ đoạn dụ dỗ, lôi kéo của đối tượng giúp người dân nâng cao cảnh giác, tích cực tham gia tố giác hành vi phạm tội về ma túy. BĐBP phối hợp triển khai hiệu quả 19 mô hình toàn dân bảo vệ an ninh trật tự, tham gia phát triển kinh tế - xã hội ở KVBG, biển đảo như: Cán bộ tăng cường xã, đảng viên phụ trách hộ gia đình, Tự quản 3 không trong các doanh nghiệp vận tải, Làng chài bình yên, Cảng, bến an toàn, Đồng hành cùng phụ nữ biên giới… Qua triển khai, các mô hình đã phát huy hiệu quả phối hợp giữa các lực lượng chức năng trong PCMT, bảo vệ chủ quyền quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội, được chính quyền, nhân dân ở KVBG, hải đảo ghi nhận, đánh giá cao. BĐBP các tỉnh, thành phố cử trực tiếp 332 cán bộ, chiến sỹ xuống các xã biên giới tham gia sinh hoạt chi bộ, trong đó có 240 đồng chí được tín nhiệm bầu làm Bí thư, Phó Bí thư đảng ủy xã. Từ chủ trương này đã góp phần nâng cao chất lượng sinh hoạt của tổ chức đảng ở địa bàn vùng biên. Chi bộ sau khi được kiện toàn đã đề ra nhiều chủ trương đúng đắn trong phát triển kinh tế - xã hội nói chung và PCMT nói riêng. Duy trì thực hiện hiệu quả quy chế phối hợp phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội tại các thôn, bản, khu dân cư thuộc 386 xã, phường, thị trấn biên giới gắn với tuyên truyền, biểu dương kịp thời các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc, nghiêm túc đánh giá rút kinh nghiệm, xử lý kịp thời vụ việc, không để hình thành điểm nóng, phức tạp về an ninh trật tự ở địa bàn vùng biên, biển đảo.
Trong quá trình đấu tranh, các đơn vị chuyên trách PCMT và tội phạm của BĐBP tích cực phối hợp với các lực lượng chức năng triển khai đồng bộ các biện pháp phòng ngừa, khảo sát, đánh giá tình hình TPMT ở KVBG, vùng biển từ đó lập phương án đấu tranh. Từ tháng 5/2017 - 31/12/2019, BĐBP chủ trì phối hợp đấu tranh thành công 239 chuyên án, điều tra, bắt giữ 2.839 vụ, 4.161 đối tượng có hành vi phạm tội về ma túy, thu giữ 5,98 tấn ma túy các loại. Trong đó, BĐBP chủ trì bắt giữ 2.302 vụ, 3.156 đối tượng, thu giữ 3,98 kg tấn ma túy các loại, 53 khẩu súng, 305 viên đạn, 1,9 kg thuốc nổ, 163 kíp nổ, 03 quả lựu đạn cùng nhiều vật chứng liên quan. Triển khai Kế hoạch số 892/KH-BTL, ngày 26/3/2018 về đấu tranh ngăn chặn hoạt động vận chuyển ma túy có vũ trang qua KVBG Mộc Châu, Vân Hồ, tỉnh Sơn La, Bộ Tư lệnh BĐBP chỉ đạo Cục PCMT và tội phạm và BĐBP tỉnh Sơn La xây dựng, triển khai kế hoạch đấu tranh bắt giữ 12 toán, 48 đối tượng có vũ trang xâm nhập từ Lào vào, phối hợp với lực lượng công an đấu tranh thành công 26 chuyên án, bắt 42 đối tượng, thu giữ 144 bánh heroin, hơn 1,6 triệu viên + 48,5 kg MTTH, 27,5 kg thuốc phiện, 05 khẩu súng, 32 viên đạn, vận động nhân dân giao nộp 48 khẩu súng các loại, bắt giữ 08 đối tượng có lệnh truy nã về ma túy. Các đơn vị chỉ đạo cán bộ, chiến sỹ nắm tình hình, phát hiện hoạt động của 31 đối tượng thuộc diện truy nã đang ẩn náu tại địa bàn giáp biên thuộc huyện Mộc Châu, Vân Hồ, tỉnh Sơn La và các xã Hang Kia, Pà Cò, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình. Điển hình ngày 04/10/2019, BĐBP phối hợp với Hải quan tỉnh Hà Tĩnh phá chuyên án, bắt 06 đối tượng người Lào, thu giữ 30 bánh heroin, 45 kg ma túy “đá”, 6.000 viên MTTH, 02 khẩu súng quân dụng, 50 viên đạn, 03 xe ô tô.
Đối tượng cùng vật chứng trong chuyên án do BĐBP phối hợp với Hải quan tỉnh Hà Tĩnh khám phá ngày 04/10/2019.
Thời gian tới tình hình hoạt động của TPMT trong nước nói chung, ở KVBG nói riêng tiếp tục diễn biến phức tạp, để tích cực ngăn chặn nguồn ma túy vào nội địa, Bộ Tư lệnh BĐBP tiếp tục chỉ đạo các đơn vị trực thuộc thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 33-NQ/TW, Chỉ thị số 36-NQ/TW của Bộ Chính trị các chính sách về PCMT của Chính phủ, Bộ Quốc phòng để giữ vững chủ quyền quốc gia, đảm bảo an ninh biên giới. Chỉ đạo các đơn vị phối hợp chặt chẽ với lực lượng chức năng chủ động tham mưu, củng cố, kiện toàn nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cấp ủy, chính quyền cơ sở ở KVBG. Kiến nghị với Đảng, Nhà nước quan tâm đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống cho người dân ở những nơi đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, KVBG góp phần từng bước loại bỏ nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm, tệ nạn ma túy.
Phối hợp xây dựng Quyết định của Thủ tướng Chính phủ thay thế Quyết định 133/2002/QĐ-TTg. Tăng cường kiểm tra, đôn đốc các đơn vị thực hiện đổi mới nội ung, hình thức, biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa các lực lượng, nhất là trong trao đổi, xử lý thông tin, hướng dẫn nghiệp vụ, phối hợp điều tra, bắt giữ TPMT ở KVBG, biển đảo. Duy trì tổ chức giao ban định kỳ ở các cấp theo quy định để trao đổi thông tin, kinh nghiệm công tác, thống nhất biện pháp khắc phục khó khăn, vướng mắc trong công tác phối hợp.
Đẩy mạnh phối hợp giữa BĐBP với các lực lượng trong công tác vận động nhân dân tham gia tố giác tội phạm, tuần tra kiểm soát an ninh biên giới, mở các đợt cao điểm tuyên truyền, tấn công trấn áp TPMT trên tuyến biên giới đất liền, tuyến biển. Các lực lượng cùng phối hợp lập chuyên án chung, triệt xóa các đường dây vận chuyển trái phép chất ma túy qua biên giới có vũ trang, hoạt động xuyên quốc gia, có yếu tố nước ngoài.
Làm tốt công tác xây dựng lực lượng, giáo dục chính trị tư tưởng gắn với thi đua, khen thưởng nhằm động viên cán bộ, chiến sỹ nỗ lực vượt qua khó khăn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Đẩy mạnh tập huấn nghiệp vụ, pháp luật, ngoại ngữ, phong tục văn hóa cho lực lượng làm nhiệm vụ trên tuyến biên giới. Xây dựng mối quan hệ hiểu biết, đoàn kết, gắn bó giữa các lực lượng chuyên trách cùng chung vai sát cánh PCMT vì mục tiêu giữ vững chủ quyền quốc gia, xây dựng tuyến biên giới, biển đảo hòa bình, ổn định, cùng phát triển./.
Kim Long