Qua đấu tranh của lực lượng chức năng cho thấy, tỷ lệ vụ việc phạm tội liên quan đến tiền chất, MTTH có xu hướng gia tăng qua các năm. Điển hình năm 2014, tại sân bay quốc tế Đà Nẵng, lực lượng chức năng phát hiện 03 vụ vận chuyển tiền chất sang Úc, thu giữ 4,36 kg enphedrine, 1,1 kg pseudoenphedrine. Năm 2016, Công an quận Ngũ Hành Sơn, TP. Đà Nẵng triệt xóa đường dây mua bán trái phép MTTH hoạt động liên tỉnh, thu giữ 120 kg “cỏ Mỹ” (trong đó chứa 29,53 gam XLR-11) cùng 05 kg hóa chất dạng bột, 20 chai cồn, 12 chai hương liệu. Kết quả giám định trong 05 kg hóa chất chứa nhiều chất ma túy mới là AMB-FUMINACA, 5-FLUORO-AKB-48, AB-PINACA-NFLUOROPENTYL, JMH 122, PB 22 có tác dụng gây ảo giác tương tự như cần sa. Những chất này đã được đưa vào danh mục chất ma túy của nhiều nước nhưng chưa nằm trong danh mục các chất ma túy do Chính phủ Việt Nam quy định. Hiện tại, các đối tượng ngừng sử dụng chất XLR-11 từ khi Nghị định số 126/2015/NĐ-CP của Chính phủ về bổ sung các chất ma túy và tiền chất có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/02/2016 để chuyển sang sử dụng các chất mới chưa nằm trong danh mục kiểm soát nhằm đối phó với quy định của pháp luật.
Đại diện chính quyền quận Ngũ Hành Sơn chúc mừng và thưởng nóng tập thể Công an quận phá đường dây sản xuất “cỏ Mỹ” trên địa bàn.
Trước tình hình đó, Công an thành phố (CATP) Đà Nẵng chỉ đạo Phòng Cảnh sát ĐTTP về ma túy điều tra nắm tình hình địa bàn, trao đổi thông tin với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Y tế, Sở Công thương, Cục Hải quan Đà Nẵng qua đó thu thập tài liệu về 30 cơ quan, đơn vị có hoạt động liên quan đến lĩnh vực tiền chất. Từ năm 2016 đến nay, ngành y tế, hải quan đã cung cấp số liệu thống kê xuất nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, quá cảnh các loại tiền chất như: axit clohydric, axit sunphurich, axit axetic, toluene, axetic anhydride, axeton, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần của các doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân và cơ quan, đơn vị có phòng thí nghiệm phục vụ công tác nghiên cứu, giảng dạy trên địa bàn. Hiện nay, việc mua bán, vận chuyển, tồn trữ, vận chuyển, sử dụng loại hàng hóa này diễn ra phổ biến do nhu cầu sản xuất, kinh doanh, nghiên cứu, giảng dạy nhưng công tác quản lý, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm còn thiếu sót, bất cập.
CATP phối hợp trao đổi thông tin với Cục Hải quan Đà Nẵng về theo dõi hoạt động xuất nhập khẩu, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập, quá cảnh tiền chất của các doanh nghiệp trên cơ sở tờ khai hải quan. Rà soát, lên danh sách 18 đơn vị, doanh nghiệp có hoạt động xuất nhập khẩu, sử dụng 30 loại tiền chất trong lĩnh vực công nghiệp được nhập khẩu từ Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản và mua từ các doanh nghiệp ở TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đồng Nai. Trong đó năm 2014, Phòng Cảnh sát ĐTTP về ma túy gửi công văn tới các doanh nghiệp yêu cầu báo cáo giải trình về nguồn gốc nhập khẩu, tình hình bảo quản, mua bán, sử dụng tiền chất methy lethy ketone, toluene, axit sunphuric, axit clohydric. Ngành Hải quan cung cấp thông tin giúp lực lượng công an nắm bắt thủ đoạn đối tượng cất giấu ma túy trong bưu kiện, bưu phẩm chuyển phát nhanh gửi qua đường hàng không.
CATP và Sở Y tế đã ký ban hành Quy chế phối hợp số 01/QC-CATP-SYT, ngày 02/5/2014 về công tác đảm bảo an ninh trật tự trong lĩnh vực y tế. Theo đó, Phòng Cảnh sát ĐTTP về ma túy tham mưu Ban Giám đốc CATP đưa nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra hoạt động xuất nhập khẩu, tồn trữ, bảo quản, phân phối, sử dụng hợp pháp chất ma túy, tiền chất dùng làm thuốc, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần vào quy chế phối hợp để tổ chức thực hiện. Tính đến nay, TP. Đà Nẵng có 133 bệnh viện, cơ sở y tế có hoạt động xuất nhập khẩu thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần. Sở Y tế và CATP tiến hành kiểm tra các bệnh viện, cơ sở y tế qua đó đề nghị khắc phục lỗi về chưa có sổ bàn giao tủ thuốc khi đổi ca trực, phiếu lĩnh thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần chưa có bản lưu, chưa ghi đầy đủ thông tin… Định kỳ hàng năm, hai đơn vị họp rút kinh nghiệm mặt hạn chế đồng thời bàn phương hướng khắc phục trong thời gian tới.
Các ban ngành trên địa bàn tổ chức tuyên truyền phòng, chống ma túy cho sinh viên trường Đại học Đà Nẵng.
Sở Công thương phối hợp với CATP tiến hành kiểm tra 07 đơn vị kinh doanh hóa chất. Kết quả, các đơn vị đều xuất trình được Phiếu kiểm soát mua bán hóa chất độc hại đối với axit clohydric, axit sunphuric, đáp ứng được yêu cầu kiểm tra ngẫu nhiên hóa đơn đầu ra và đầu vào của methanol và các hóa chất là tiền chất công nghiệp. Bên cạnh đó, các đơn vị đã đáp ứng yêu cầu về tiêu chuẩn kỹ thuật của kho chứa hóa chất, trang bị đủ hệ thống cảnh báo, trang thiết bị phòng cháy, chữa cháy, ứng phó sự cố cháy nổ. Đoàn kiểm tra đã nhắc nhở, hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện tốt quy định về quản lý tiền chất công nghiệp trong sản xuất, kinh doanh, không để thất thoát vào mục đích sản xuất trái phép chất ma túy. Năm 2018, Sở tham gia đoàn công tác của Cục Hóa chất, Bộ Công thương kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động xuất nhập khẩu, mua bán, sử dụng tiền chất công nghiệp tại 02 doanh nghiệp, qua đó đã nhắc nhở, chấn chỉnh nội dung thiếu sót, xử phạt hành chính một số hành vi vi phạm.
Trong công tác điều trị, ngày 11/5/2010, UBND TP. Đà Nẵng ban hành Quyết định 3521/QĐ-UBND phê duyệt triển khai Chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone với 02 cơ sở đặt tại quận Hải Châu và Thanh Khê. Nhằm ngăn chặn đối tượng tuồn Methadone ra ngoài, CATP thông báo thủ đoạn của đối tượng để các cơ sở yêu cầu bệnh nhân sau khi uống phải nói: “Cảm ơn” đồng thời chỉ đạo Công an cơ sở tăng cường bảo đảm an ninh trật tự.
CATP phối hợp với Sở Nội vụ tham mưu UBND thành phố ban hành Quyết định số 3306/QĐ-UBND, ngày 26/7/2019 về việc thành lập Tổ công tác liên ngành gồm các ngành công an, hải quan, công thương, y tế, nông nghiệp và phát triển nông thôn. Sau khi có quyết định thành lập, Tổ công tác liên ngành do đại diện lãnh đạo CATP làm tổ trưởng họp bàn, phân công các sở, ngành căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước, tiến hành rà soát, đề xuất doanh nghiệp cần kiểm tra và đề xuất phương án kiểm tra. Trên cơ sở đó, Tổ công tác liên ngành tiến hành kiểm tra các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy ở Công ty Cổ phần Dược phẩm Danapha, Công ty TNHH Điện tử Việt Hoa, Công ty TNHH một thành viên Thuốc thú y và Chế phẩm sinh học Vemedim, Công ty TNHH một thành viên Anh Khôi Phát. Kết quả kiểm tra chưa phát hiện vi phạm. Bên cạnh đó, CATP và các sở, ngành chú trọng đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức về phòng, chống ma túy cho người dân. Phối hợp với Đại học Kỹ thuật Y dược Đà Nẵng tuyên truyền phổ biến danh mục các chất ma túy, tiền chất quy định tại Nghị định số 82/2013/NĐ-CP, Nghị định số 73/2018/NĐ-CP của Chính phủ cho sinh viên chuyên ngành y, dược hiểu rõ quy định pháp luật nhằm phục vụ tích cực quá trình học tập, công tác sau này. Sở Công thương tổ chức tuyên truyền phòng, chống ma túy cho trên 400 hộ kinh doanh tại chợ Đống Đa, quận Hải Châu và chợ Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ.
Trong thời gian tới để nâng cao hiệu quả quản lý các hoạt động hợp pháp về ma túy, Tổ công tác liên ngành và các sở, ngành chức năng kiến nghị Tổ công tác liên ngành của trung ương chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương tăng cường kiểm tra hoạt động liên quan đến thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc tại cơ sở y tế, cửa hàng bán lẻ thuốc nhằm phòng ngừa, ngăn chặn đối tượng thu gom vào việc sản xuất trái phép chất ma túy.
Các sở, ngành cần tiếp tục làm tốt công tác trao đổi thông tin, phối hợp quản lý, kiểm tra các hoạt động hợp pháp liên quan đến tiền chất, ma túy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát, phòng ngừa thất thoát, ngăn chặn đối tượng lợi dụng kẽ hở trong công tác quản lý để hoạt động phạm tội về ma túy. Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về phòng, chống ma túy cho cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp có hoạt động liên quan đến tiền chất, ma túy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần cũng như người dân trên địa bàn.
Đề xuất Cục Cảnh sát ĐTTP về ma túy tham mưu Bộ Công an ban hành chế độ báo cáo thống kê tiền chất để các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh, y tế có báo cáo định kỳ, nghiêm túc. Ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy trên địa bàn thành phố./.
Kim Long