Nước ta có trên 8.000 km đường biên giới, bờ biển; trong đó biên giới đất liền gần 5.000 km với 117 cửa khẩu và hàng trăm đường mòn, lối mở qua biên giới. Khu vực biên giới có địa hình rất hiểm trở, phức tạp, điều kiện giao thông đi lại khó khăn, thời tiết khí hậu rất khắc nghiệt; công tác tuần tra, kiểm soát gặp nhiều khó khăn. Địa bàn biên giới cũng là nơi cư trú chính của 51 dân tộc thiểu số, hơn nữa đồng bào hai bên biên giới có mối quan hệ thân tộc, dân tộc từ lâu đời. Nơi đây hệ thống chính trị cơ sở còn nhiều hạn chế; trình độ dân trí thấp, đời sống của đồng bào các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn nên dễ bị kẻ địch và các loại đối tượng lợi dụng, lôi kéo.
Chiến sỹ BĐBP tuần tra, kiểm soát phòng, chống tội phạm ma túy.
Theo báo cáo của Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm, Bộ Tư lệnh BĐBP, thời gian qua, một lượng rất lớn các chất ma túy như heroin, ma túy tổng hợp (MTTH) dạng “đá” và dạng viên (hồng phiến) có nguồn gốc từ khu vực “Tam giác vàng” được mua bán, vận chuyển qua Lào vào Việt Nam để tiêu thụ và vận chuyển đi nước thứ ba. Các đối tượng ở địa bàn khu vực biên giới và nội địa đã tăng cường móc nối với đối tượng ở nước ngoài thiết lập nhiều đường dây mua bán, vận chuyển ma túy xuyên quốc gia với quy mô, số lượng lớn vào nước ta. Cùng với đó, xuất hiện ngày càng nhiều đường dây vận chuyển ma túy có quy mô, số lượng lớn, hoạt động xuyên quốc gia với sự cấu kết của các đối tượng thuộc nhiều quốc tịch như Việt Nam, Lào, Trung Quốc, Thái Lan, Nigieria... TPMT dùng nhiều phương thức, thủ đoạn hoạt động mới, nổi lên là lợi dụng sự thông thoáng trong kiểm soát xuất, nhập khẩu để cất giấu ma túy trong hàng hóa, phương tiện, hàng ký gửi, thuê xe taxi công nghệ Grab để vận chuyển ma túy; sử dụng mạng xã hội để thông tin, giao dịch. Đáng chú ý, chúng thường xuyên sử dụng vũ khí “nóng” sẵn sàng chống trả cơ quan chức năng khi bị phát hiện, bắt giữ.
Thời gian trước, trong và sau Tết Nguyên đán Canh Tý 2020, hoạt động của TPMT diễn ra rất phức tạp, ma túy được vận chuyển từ nước ngoài qua biên giới các tỉnh Điện Biên, Sơn La, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Kon Tum, Tây Ninh, Long An và An Giang. Tuyến biên giới Việt Nam - Trung Quốc: heroin được vận chuyển từ nước ta sang nước bạn và một số lượng MTTH theo chiều ngược lại, tiềm ẩn phức tạp tại các tỉnh Lào Cai, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Cao Bằng. Tuyến biên giới Việt Nam - Campuchia: nổi lên hoạt động vận chuyển MTTH từ Campuchia vào nước ta tại khu vực biên giới các tỉnh Tây Ninh, An Giang. Thời gian gần đây, hoạt động này gia tăng đột biến, các đường dây mua bán, vận chuyển ma túy xuyên quốc gia xuất hiện với tần suất ngày càng nhiều, cùng với đó là số lượng ma túy cũng tăng theo cấp số nhân.
Đặc biệt, phức tạp nhất là trên tuyến biên giới Việt Nam - Lào. Qua công tác trao đổi thông tin, bám nắm địa bàn, các lực lượng chức năng đã phát hiện hoạt động sản xuất MTTH của các tổ chức TPMT quốc tế liên quan đến địa bàn hai nước Việt Nam - Lào. Đáng chú ý, tại khu vực biên giới tỉnh Sơn La, một trong những “điểm nóng” về TPMT, nhưng thời gian gần đây, do lực lượng BĐBP và Công an đấu tranh mạnh nên hoạt động của các toán, nhóm mua bán, vận chuyển ma túy có vũ trang đã được kiềm chế. Song, đối tượng lại chuyển hướng hoạt động sang địa bàn biên giới đối diện các tỉnh Điện Biên, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị... Số lượng ma túy và chủng loại ma túy cũng rất đa dạng, bao gồm cả heroin, cần sa, thuốc phiện và MTTH dạng đá. TPMT mở nhiều con đường tiểu ngạch ở biên giới để vận chuyển số lượng lớn ma túy từ nước ngoài vào sâu trong nội địa nước ta; nhiều chuyến hàng huy động hàng chục người, vận chuyển hàng trăm bánh heroin cùng hàng ngàn viên MTTH... Điều này cho thấy, cuộc đấu tranh với TPMT của lực lượng chức năng ngày càng khốc liệt.
Thực hiện Quyết định số 133/QĐ-TTg ngày 09/10/2002 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế phối hợp giữa các lực lượng công an, BĐBP, hải quan, cảnh sát biển trong đấu tranh phòng, chống TPMT ở địa bàn biên giới, cửa khẩu, trên biển; Quy chế số 768 ngày 10/4/2019 giữa Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm và Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy trong đấu tranh phòng, chống TPMT, các lực lượng đã phối hợp chặt chẽ, ngày càng có chiều sâu, thực chất hơn, do đó đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Các cơ quan chức năng đã triển khai rất nhiều biện pháp nghiệp vụ, đấu tranh quyết liệt, hiệu quả, bóc gỡ hàng loạt đường dây mua bán, vận chuyển, tàng trữ ma túy số lượng lớn, đưa những tên tội phạm nguy hiểm ra xử lý nghiêm minh trước pháp luật.
Đại tá Nguyễn Văn Hiệp, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm, Bộ Tư lệnh BĐBP khẳng định: “Để đấu tranh hiệu quả với TPMT, Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm BĐBP đã nắm chắc tình hình địa bàn, đẩy mạnh xác lập chuyên án, điều tra vụ án, nhất là các đường dây lớn, hoạt động xuyên quốc gia, tập trung vào các địa bàn trọng điểm trên các tuyến biên giới. Cùng với đó, lực lượng BĐBP thường xuyên phối hợp với các lực lượng chức năng kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn loại tội phạm này ngay từ ngoài biên giới”.
Chỉ tính riêng trong Đợt cao điểm tuyên truyền, tấn công trấn áp TPMT bảo vệ Tết Nguyên đán Canh Tý 2020, các đơn vị BĐBP đã chủ trì và phối hợp với công an và các lực lượng chức năng trong và ngoài nước đấu tranh triệt xóa nhiều đường dây mua bán, vận chuyển trái phép ma túy quy mô, thu giữ lượng ma túy rất lớn. BĐBP trực tiếp bắt giữ 124 vụ, 182 đối tượng phạm tội về ma túy; thu giữ 1.004,5kg ma túy các loại (47,8kg heroin, 139,6kg MTTH, 8,2kg thuốc phiện, 808,9kg cần sa) cùng nhiều vật chứng khác. Ngoài ra, đã phối hợp bắt giữ 71 vụ, 88 đối tượng; thu giữ 19,4kg heroin, 333,4kg MTTH…
Đối tượng và vật chứng là ma túy dạng đá bị lực lượng chức năng bắt ngày 04/02/2020 tại Quận 4, TP Hồ Chí Minh.
Điển hình ngày 05/12/2019, Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm, Bộ Tư lệnh BĐBP phối hợp với Công an tỉnh Hủa Phăn, Lào bắt giữ 04 đối tượng quốc tịch Lào vận chuyển trái phép chất ma túy từ Lào về Việt Nam tiêu thụ, thu 60 bánh heroin. Ngày 04/02/2020 tại Quận 4, TP Hồ Chí Minh, Đoàn 3 Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm, Bộ Tư lệnh BĐBP phối hợp với Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Bộ Công an; Công an TP Hồ Chí Minh, Công an tỉnh An Giang bắt Huỳnh Hải Huy, SN 1989, trú tại Đông Hưng Thuận, Quận 12, TP Hồ Chí Minh; Nguyễn Chí Tâm, SN 1989, trú tại Châu Phú A, Châu Đốc, An Giang; Phạm Nguyễn Quang Nam, SN 1987 và Đặng Văn Hòa, SN 1979, cùng trú tại huyện Châu Phú, tỉnh An Giang, thu 10kg và 15.000 viên MTTH, 02 ô tô, 01 xe máy.
Tuy nhiên, bên cạnh việc các lực lượng chức năng liên tục phá những chuyên án ma túy rất lớn, cũng cần nhìn nhận một cách khách quan rằng, công tác đấu tranh phòng, chống TPMT vẫn còn tiềm ẩn nhiều thách thức, gian nan. Do đó, thời gian tới, các lực lượng chức năng, trực tiếp là BĐBP, công an, hải quan, cảnh sát biển cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ, thực hiện hiệu quả công tác phòng ngừa, đấu tranh chống TPMT. Tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các địa phương từ cấp tỉnh, huyện, xã nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị vào công tác phòng, chống ma túy. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành đường lối, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước, không vận chuyển, tiếp tay cho TPMT. Thực hiện có hiệu quả công tác tuyên truyền, tấn công trấn áp TPMT trên các tuyến biên giới Việt Nam - Lào, Việt Nam - Campuchia, Việt Nam - Trung Quốc. Phối hợp chặt chẽ với lực lượng chức năng của các nước láng giềng trong trao đổi thông tin, tuần tra, kiểm soát, bắt đối tượng truy nã, điều tra chuyên án chung nhằm đấu tranh với các đường dây ma túy có tổ chức, xuyên quốc gia, quốc tế, kịp thời ngăn chặn ma túy vận chuyển vào nước ta./.
Tạ Đức