Lực lượng Cảnh sát ĐTTP về ma túy phối hợp với các ngành, đoàn thể, cơ quan thông tin đại chúng triển khai tuyên truyền, vận động chủ cơ sở kinh doanh ký cam kết không vi phạm pháp luật, đồng thời cung cấp thông tin đối tượng nghi vấn hoạt động về ma túy trên địa bàn. Bên cạnh đó, lực lượng chức năng triển khai đồng bộ các biện pháp công tác, bám sát địa bàn thu thập thông tin làm cơ sở phòng ngừa, ngăn chặn hành vi mua bán, tổ chức, chứa chấp, lôi kéo, cưỡng bức người khác sử dụng trái phép ma túy tại cơ sở kinh doanh có điều kiện, các điểm tổ chức lễ hội, sinh hoạt văn hóa, văn nghệ có đông người tham gia. Từ ngày 01/11/2018 - 25/10/2019, lực lượng công an toàn quốc đã đấu tranh khám phá 2.834 vụ, xử lý hình sự 1.908 đối tượng, xử phạt hành chính 15.897 đối tượng về hành vi phạm tội liên quan đến ma túy, vi phạm quy định của pháp luật trong kinh doanh có điều kiện về ANTT, dịch vụ nhạy cảm. Trong đó có tới 1.402 vụ vi phạm xảy ra trong lĩnh vực kinh doanh nhà nghỉ, khách sạn. Trong số 1.908 đối tượng bị xử lý hình sự, có tới 1.106 đối tượng có hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy (chiếm 58%), 543 đối tượng bị xử lý về hành vi mua bán trái phép chất ma túy (chiếm 28%). Như vậy, trong lĩnh vực này vẫn chủ yếu xử lý hình sự đối với tội danh mua bán và tàng trữ trái phép chất ma túy, xử phạt hành chính đối với chủ cơ sở và người sử dụng trái phép chất ma túy. Việc chứng minh tội phạm, đánh giá chứng cứ về tội chứa chấp việc sử dụng trái phép chất ma túy và tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy còn gặp khó khăn.
Qua công tác kiểm tra hành chính, hầu hết các quán bar, vũ trường, karaoke có vi phạm về ma túy, đều thường xuyên hoạt động quá giờ quy định, trong thời gian dài mà không bị xử lý triệt để. Nhiều cơ sở hoạt động không có giấy phép kinh doanh hoặc giấy phép đủ điều kiện về ANTT. Năm 2019, lực lượng chức năng đã xử phạt 600 cơ sở về hành vi kinh doanh quá giờ quy định, 289 cơ sở về hành vi kinh doanh không có giấy phép về ANTT, 655 cơ sở về hành vi để người khác sử dụng trái phép ma túy trong khu vực quản lý. Hiện cả nước còn 3.879 cơ sở kinh doanh có điều kiện về ANTT, dịch vụ nhạy cảm có biểu hiện nghi vấn liên quan đến tội phạm ma túy, tập trung ở lĩnh vực kinh doanh dịch vụ lưu trú (với 1.711 nhà nghỉ, khách sạn, chiếm 44,1%), karaoke (với 1.746 cơ sở, chiếm 45%).
Hiện tại, một số loại hình kinh doanh quán bar, câu lạc bộ, nhà hàng ăn uống có sử dụng nhạc mạnh, game bắn cá… là nơi dễ phát sinh tội phạm, tệ nạn ma túy. Tuy nhiên, theo Nghị định 96/2016/NĐ-CP của Chính phủ thì đây không được xếp vào danh mục kinh doanh có điều kiện về ANTT, dẫn đến khó khăn cho công tác kiểm tra, phát hiện, xử lý vi phạm. Nhiều cơ sở lợi dụng danh nghĩa quán bar, câu lạc bộ, nhà hàng ăn uống có sử dụng nhạc mạnh nhưng có quy mô, tính chất hoạt động như vũ trường với sức chứa hàng trăm người. Việc cấp phép cho hoạt động này cũng đơn giản, chủ cơ sở chỉ cần xin giấy phép mở nhà hàng ăn uống, giấy phép bán rượu trên 30% nồng độ cồn, thuốc lá và giấy phép biểu diễn văn hóa, nghệ thuật mà không cần chấp hành đúng theo quy định về kinh doanh vũ trường tại Nghị định số 54/2019/NĐ-CP của Chính phủ. Nếu xảy ra vi phạm, kể cả bị xử phạt nhiều lần cũng không thể rút giấy phép kinh doanh hay tạm dừng kinh doanh, bởi việc này được quy định theo Luật Doanh nghiệp.
Năm 2019, cả nước đã đấu tranh, khám phá 131 cơ sở kinh doanh dạng quán bar liên quan đến hoạt động của tội phạm, tệ nạn ma túy, bắt giữ hàng trăm đối tượng mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma túy. Điển hình ngày 23/6/2019, Công an TP. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai kiểm tra hành chính tại quán bar ST Club - Làn sóng trẻ, phát hiện trong số trên 300 người đến vui chơi, có tới gần 200 người có kết quả thử test nhanh dương tính với ma túy. Tại quán bar Hey ở 57 phố Cửa Nam, quận Hoàn Kiếm, TP. Hà Nội, lực lượng chức năng đã nhiều lần kiểm tra, phát hiện, xử phạt hành chính trên 400 triệu đồng về lỗi kinh doanh quá giờ, để khách sử dụng trái phép chất ma túy. Công an TP. Hà Nội nhiều lần kiến nghị Sở Kế hoạch đầu tư rút giấy phép kinh doanh nhưng không được chấp nhận, vì việc này phải theo quy định của Luật Doanh nghiệp. Nhiều quán karaoke hoạt động không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, giấy phép đăng ký hoạt động, giấy chứng nhận đủ điều kiện về ANTT, bị đình chỉ, tạm đình chỉ kinh doanh và xử phạt nhiều lần nhưng vẫn hoạt động. Những vi phạm này chỉ có thể xử phạt hành chính, rất khó để khởi tố hình sự. Đặc biệt khi Bộ luật Hình sự năm 2015, có hiệu lực từ ngày 01/01/2018 đã bỏ tội danh kinh doanh trái phép, làm thiếu sức răn đe, gây khó khăn cho công tác phòng ngừa, đấu tranh. Nhiều chủ cơ sở “vui lòng” chịu phạt để tồn tại, đồng thời làm ngơ cho khách mang ma túy vào, thậm chí còn thay đổi người đại diện pháp luật, giấy phép kinh doanh... để đối phó lực lượng chức năng. Trong những vụ khám phá “động lắc” có quy mô lớn, tạm giữ hàng trăm dân chơi, việc đưa đối tượng về nơi tạm giữ lấy lời khai, lấy mẫu xét nghiệm ma túy, xác minh lý lịch mất nhiều thời gian, dễ xảy ra rủi ro.
Công an TP. Biên Hòa đột kích quán bar ST Club - Làn sóng trẻ.
Việc phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong quản lý, trao đổi thông tin, kiểm tra liên ngành còn nhiều hạn chế. Thời gian gần đây, xuất hiện nhiều loại ma túy tổng hợp có tác dụng nhanh, gây ảo giác mạnh, lại nhỏ gọn, dễ cất giấu, nhất là các chất hướng thần mới chưa có trong danh mục quản lý, kiểm soát của Chính phủ. Quá trình xác định người nghiện loại ma túy này bất cập, chưa có phác đồ điều trị hiệu quả. Trong khi đó, lực lượng Cảnh sát ĐTTP về ma túy ở các địa phương còn mỏng, kinh phí, trang thiết bị, phương tiện phục vụ công tác còn hạn chế đã gây khó khăn cho công tác phòng ngừa, đấu tranh.
Để nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm, tệ nạn ma túy nói chung, tại cơ sở kinh doanh có điều kiện về ANTT, dịch vụ nhạy cảm nói riêng, lực lượng Cảnh sát ĐTTP về ma túy đề xuất Bộ Công an trình Chính phủ, Quốc hội có hướng dẫn cụ thể về xử lý tội danh tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, chứa chấp sử dụng trái phép chất ma túy. Xem xét xử lý tăng nặng hành vi sử dụng trái phép chất ma túy đồng thời sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc xác định tình trạng nghiện, lập hồ sơ đưa đi cai nghiện bắt buộc. Sửa đổi, bổ sung Luật Xử lý vi phạm hành chính, Nghị định 112/2013/NĐ-CP của Chính phủ về việc tạm giữ người có biểu hiện “phê” ma túy trong các vụ án tổ chức, chứa chấp sử dụng trái phép chất ma túy, có chế tài xử lý nghiêm minh đối tượng từ chối xét nghiệm ma túy, tăng mức xử phạt đối với chủ cơ sở để khách sử dụng trái phép ma túy. Đánh giá, sửa đổi, bổ sung các loại hình kinh doanh nhạy cảm, có yếu tố phức tạp liên quan đến ANTT như nhà hàng ăn uống có sử dụng nhạc mạnh, câu lạc bộ, quán bar… vào Nghị định 96/NĐ-CP của Chính phủ. Rà soát, đề nghị đưa các chất gây nghiện, hướng thần mới vào Danh mục các chất ma túy do Chính phủ quy định.
Cục Cảnh sát ĐTTP về ma túy tham mưu Bộ Công an tăng cường chỉ đạo công an các địa phương nhất là lực lượng cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, cảnh sát khu vực làm tốt công tác quản lý địa bàn, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm những cơ sở hoạt động quá giờ quy định, hoạt động không phép, để khách sử dụng trái phép chất ma túy… Có quy chế xử lý nghiêm đối với trường hợp cán bộ thiếu trách nhiệm, làm ngơ cho sai phạm diễn ra trong thời gian dài, gây bức xúc dư luận. Tổ chức tập huấn nghiệp vụ, hội thảo, chia sẻ kinh nghiệm cho cán bộ, chiến sỹ về cách nhận biết các loại ma túy, chất hướng thần mới, thủ đoạn của đối tượng, đồng thời tăng cường kinh phí, trang cấp thiết bị, phương tiện hiện đại cho các địa phương phục vụ tích cực công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm, tệ nạn ma túy nói chung, tại cơ sở kinh doanh có điều kiện về ANTT, dịch vụ nhạy cảm nói riêng.
Kim Lân