Năm 2019, do chịu tác động trực tiếp từ tình hình tội phạm ma túy thế giới và khu vực làm cho tình hình ma túy ở nước ta tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Nguồn ma túy vẫn chủ yếu từ nước ngoài được mua bán, vận chuyển về Việt Nam tiêu thụ hoặc tiếp tục vận chuyển đi nước thứ ba qua các tuyến biên giới đường bộ và một phần qua tuyến đường hàng không, đường biển. Trong đó:
Tuyến biên giới Việt Nam - Lào, tình trạng mua bán, vận chuyển trái phép ma túy tăng mạnh, nhất là ma túy tổng hợp (MTTH). Các lực lượng chức năng đã phát hiện, bắt giữ nhiều vụ mua bán, vận chuyển ma túy trái phép với số lượng rất lớn. Sở dĩ có tình trạng như vậy do đây là tuyến chịu tác động trực tiếp của tình hình sản xuất, mua bán trái phép ma túy từ khu vực “Tam giác vàng”; dọc tuyến biên giới còn tồn tại nhiều “điểm nóng” về ma túy và tội phạm ma túy có xu hướng dịch chuyển mạnh sang các địa bàn miền Trung, Tây Nguyên, nhiều đường dây mua bán, vận chuyển trái phép ma túy lớn được thiết lập có sự cấu kết của các đối tượng người Việt Nam với các đối tượng người nước ngoài, chủ yếu người Lào, Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) để vận chuyển ma túy từ Lào (ma túy từ Tam giác vàng vận chuyển tập kết tại Viêng Chăn sau đó chuyển đến các tụ điểm ở biên giới các tỉnh Xiêng Khoảng, Bô Ly Khăm Xay, Khăm Muội, Sa Van Na Khẹt) vào Việt Nam tiêu thụ hoặc tiếp tục vận chuyển sang các nước khác. Tội phạm ma túy trên tuyến này hoạt động hết sức manh động, chúng sẵn sàng sử dụng vũ khí “nóng” tấn công lực lượng chức năng khi bị phát hiện, truy bắt.
Triệt phá đường đây sản xuất trái phép ma túy tổng hợp do người Trung Quốc cầm đầu ở Kon Tum
Trên tuyến biên giới Việt Nam - Trung Quốc, trước đây hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép ma túy diễn biến phức tạp theo hai chiều, heroin được mua bán, vận chuyển từ nước ngoài về Việt Nam rồi tiếp tục vận chuyển sang Trung Quốc, ngược lại các loại ma túy tổng hợp “dạng đá”được mua bán, vận chuyển từ Trung Quốc vào Việt Nam tiêu thụ. Thời gian gần đây, do lực lượng chức năng của Việt Nam và Trung Quốc tăng cường phối hợp tấn công, trấn áp mạnh nên hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép ma túy tổng hợp từ Trung Quốc về Việt Nam giảm so với trước, tuy nhiên hoạt động mua bán, vận chuyển ma túy từ khu vực “Tam giác vàng” qua Lào, Campuchia vào Việt Nam (vào các tỉnh Tây Bắc, miền Trung lên các tỉnh biên giới phía Bắc như Lạng Sơn, Cao Bằng, Lào Cai) để đưa sang Trung Quốc tiêu thụ vẫn diễn biến phức tạp.
Trên tuyến biên giới Việt Nam - Campuchia, gia tăng hoạt động mua bán ma túy từ khu vực “Tam giác vàng” qua Thái Lan, Lào, Campuchia vào Việt Nam, một số đường dây từ Bắc Mỹ, Châu Phi quá cảnh Campuchia về Việt Nam, đưa đi các tỉnh phía Bắc và sang Trung Quốc tiêu thụ.
Triệt phá đường dây mua bán, vận chuyển trái phép 446 bánh heroin do người nước ngoài cầm đầu ở TP. Hồ Chí Minh
Khu vực phía Nam, nhất là tại địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, tội phạm ma túy có liên quan đến người nước ngoài diễn biến đặc biệt phức tạp, trở thành “điểm nóng” ma túy của Việt Nam trong năm qua. Xuất hiện tình trạng các đối tượng người nước ngoài, chủ yếu là người Đài Loan, Trung Quốc lợi dụng chính sách mở cửa, hội nhập, chính sách thuận lợi của nhà nước đối với thủ tục hải quan và những kẽ hở trong công tác quản lý xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu với danh nghĩa là du lịch, thăm thân, đầu tư kinh doanh… móc nối với các đối tượng trong nước thành lập các doanh nghiệp, công ty “bình phong” sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu, thuê kho, xưởng để ngụy trang mua bán, vận chuyển trái phép ma túy với số lượng rất lớn. Đáng chú ý, các đối tượng người nước ngoài lợi dụng hoạt động của các doanh nghiệp để “núp bóng” tổ chức sản xuất trái phép MTTH.
Hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép ma túy qua tuyến đường hàng không vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, các lực lượng chức năng đã phát hiện nhiều vụ vận chuyển trái phép ma túy qua đường hàng không, chuyển phát nhanh. Tuyến đường biển tiếp tục bị các đối tượng phạm tội lợi dụng để mua bán, vận chuyển ma túy với khối lượng lớn từ nước ngoài về Việt Nam và từ Việt Nam đi nước thứ ba, trọng điểm là các cảng biển tại TP Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu, đây là tuyến tiềm ẩn nhiều nguy cơ tội phạm ma túy lợi dụng hoạt động mạnh, do phạm vi rộng và hết sức khó khăn trong việc kiểm soát, đòi hỏi cần phải đầu tư lực lượng, phương tiện và công tác phối hợp kiểm tra, kiểm soát. Đồng thời áp dụng các biện pháp nghiệp vụ nhằm nâng cao hiệu quả công tác phát hiện, đấu tranh, bắt giữ tội phạm ma túy.
Tình hình tổ chức sử dụng và chứa chấp sử dụng trái phép ma túy tiếp tục diễn biến hết sức phức tạp, đáng chú ý nổi lên là tình trạng tổ chức, chứa chấp, lôi kéo người khác sử dụng trái phép các chất MTTH tại các cơ sở kinh doanh có điều kiện về ANTT, dịch vụ nhạy cảm có chiều hướng gia tăng, đã triệt phá một số tụ điểm tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, qua kiểm tra nhanh số người dương tính với ma túy lên đến con số hàng trăm. Gần đây xuất hiện một số chất gây nghiện mới, có độc tính cao, chưa được quy định trong Danh mục chất ma túy do Chính phủ ban hành. Tình trạng sử dụng trái phép MTTH đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tâm sinh lý người sử dụng, nhiều người sử dụng MTTH trong thời gian dài dẫn đến rối loạn tâm thần, mất kiểm soát hành vi (ngáo đá) gây ra các vụ án mạng, tai nạn giao thông hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, ảnh hưởng đến TTATXH.
Triệt phá đường dây mua bán, vận chuyển hơn 500 kg ma túy Ketamin ở TP. Hồ Chí Minh
Trước tình hình tội phạm ma túy trên thế giới, khu vực và trong nước diễn biến hết sức phức tạp, đặc biệt là tội phạm có yếu tố nước ngoài, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã khắc phục khó khăn, gian khổ, tích cực bám tuyến, bám địa bàn, chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng đấu tranh mạnh với các loại tội phạm về ma túy. Số vụ, số đối tượng và vật chứng thu giữ tăng mạnh so với năm 2018; đã phát hiện, triệt phá nhiều đường dây mua bán, vận chuyển ma túy đặc biệt lớn, hoạt động liên tuyến, liên tỉnh và xuyên quốc gia, có yếu tố nước ngoài. Đứng trước bối cảnh đó, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã tham mưu cho lãnh đạo Bộ Công an tổ chức thành công hội nghị cấp Bộ trưởng về nâng cao hiệu quả hợp tác đấu tranh, phòng chống tội phạm ma túy xuyên quốc gia. Hội nghị đã ra tuyên bố chung, thể hiện quyết tâm cùng hợp tác đấu tranh, ngăn chặn, tiến tới đẩy lùi tội phạm ma túy. Bộ trưởng các nước cũng đồng thuận xác lập đấu tranh chung các chuyên án về ma túy, cử trinh sát viên, điều tra viên sang mỗi nước để hợp tác đấu tranh với loại tội phạm này. Trong năm 2019, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị chức năng trong và ngoài nước triệt phá thành công nhiều chuyên án, bắt được những ông chủ cầm đầu ở trong nước hoặc nước ngoài, đây là thành công rất lớn của Cục trong năm 2019.
Bên cạnh đó, Cục cũng chủ trì, phối hợp triệt xóa nhiều tụ điểm ma túy phức tạp, làm chuyển biến tình hình ở một số “điểm nóng”. Công tác tuyên truyền phòng, chống ma túy ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả và thực chất hơn; nhận thức của cán bộ, nhân dân về tác hại của ma túy và trách nhiệm phòng, chống ma túy được nâng lên rõ rệt. Công tác kiểm soát và quản lý các loại tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần có nhiều chuyển biến tích cực. Công tác hợp tác quốc tế về phòng, chống tội phạm ma túy ngày càng được tăng cường và mở rộng, góp phần nâng cao hiệu quả phòng, chống tội phạm ma túy xuyên quốc gia, có yếu tố nước ngoài.
Lực lượng Công an đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng chức năng phát hiện, xử lý hơn 23.328 vụ, với hơn 36.222 đối tượng phạm tội về ma túy. Thu giữ hơn 1.222 kg heroin; 6.253kg + 1.053.099 viên ma túy tổng hợp, hơn 614 kg thuốc phiện và 768 kg cần sa. Đáng lưu ý là số lượng ma túy tổng hợp tăng đột biến, cao hơn gấp 5 lần so với năm 2018, là năm thu giữ lượng ma túy nói chung, ma túy tổng hợp nói riêng lớn nhất từ trước đến nay.
Ghi nhận những thành tích xuất sắc đã đạt được trong năm 2019, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã vinh dự được Chính phủ tặng 01 Bằng khen, được Thủ tướng Chính phủ gửi 02 Thư khen; 01 cá nhân được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Nhì; 01 cá nhân được Chính phủ tặng Bằng khen; 15 lượt tập thể, 27 cá nhân được Bộ Công an, các bộ, ngành, Ủy ban quốc gia, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố tặng Bằng khen; 07 Thư khen của Bộ Công an; 01 Thư khen của Bộ Tài chính. Cơ quan phòng, chống ma túy Philippines đã có Thư cảm ơn đồng chí Bộ trưởng Bộ Công an về sự phối hợp, trao đổi thông tin kịp thời của Cục CSĐTTP về ma túy, giúp cơ quan chức năng của Philippines bắt, thu giữ 276kg ma túy tổng hợp.
Do Việt Nam nằm tiếp giáp và chịu ảnh hưởng trực tiếp của khu vực “Tam giác vàng” - là trung tâm sản xuất, mua bán trái phép ma tuý lớn trên thế giới, đồng thời do siêu lợi nhuận từ hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy, dự báo trong thời gian tới hoạt động phạm tội ma túy tại Việt Nam nói chung và tại các tuyến và địa bàn trọng điểm nói riêng vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp.
Trong năm 2020, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy sẽ tiếp tục làm tốt công tác nắm, nghiên cứu, phân tích, dự báo tình hình tội phạm, tệ nạn ma túy để chủ động, kịp thời tham mưu với lãnh đạo Bộ Công an báo cáo Đảng, Nhà nước tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nhằm huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia công tác phòng, chống ma túy.
Tăng cường lực lượng chủ động triển khai thực hiện đồng bộ các chương trình, kế hoạch, phương án, biện pháp nghiệp vụ nhằm phòng ngừa, đấu tranh trấn áp có hiệu quả với các loại tội phạm về ma túy, nhất là các đường dây sản xuất, mua bán, vận chuyển trái phép ma túy lớn, liên tuyến, liên tỉnh, xuyên quốc gia, có tính quốc tế; kiên quyết không để Việt Nam là địa bàn trung chuyển ma túy.
Bên cạnh đó, tăng cường kiểm tra, xử lý các điểm, tụ điểm sản xuất, mua bán, tổ chức, chứa chấp sử dụng trái phép chất ma túy. Phối hợp đề xuất đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện ma túy, góp phần kiểm chế sự gia tăng của tội phạm và tệ nạn ma túy, ngăn chặn “nguồn cung”, làm giảm “nguồn cầu” và tác hại của ma túy.
Trước mắt, trong đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm ma túy, bảo đảm an ninh trật tự Tết Nguyên đán Canh Tý 2020, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã chỉ đạo các đơn vị thuộc Cục, lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an các đơn vị, địa phương triển khai đồng bộ, có hiệu quả các biện pháp nghiệp vụ, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng trong và ngoài ngành Công an tập trung triệt phá các đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tuyến, liên tỉnh, xuyên quốc gia; các điểm, tụ điểm mua bán, tàng trữ, sản xuất, tổ chức sử dụng, chứa chấp sử dụng trái phép chất ma túy; đẩy nhanh tiến độ điều tra, xử lý tội phạm ma túy, góp phần kiềm chế và làm giảm tội phạm về ma túy. Phối hợp đưa ra xét xử công khai, lưu động các vụ án điểm về ma túy để phòng ngừa, răn đe. Bắt, vận động đầu thú các đối tượng truy nã về ma túy.
Chú trọng rà soát, bổ sung danh sách người nghiện, quản lý chặt chẽ người nghiện ma túy tại địa bàn cơ sở, nhất là người nghiện có dấu hiệu rối loạn tâm thần, “ngáo đá”. Phối hợp làm tốt công tác cai nghiện và quản lý sau cai. Phối hợp tuyên truyền, giáo dục ý thức pháp luật về phòng, chống ma túy để nhân dân chấp hành và quản lý con em trong gia đình trong dịp Tết, không để bị lôi kéo tham gia sử dụng hoặc phạm tội về ma túy; tuyên truyền các quy định của pháp luật về kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy nhằm phòng ngừa việc lợi dụng các hoạt động xuất nhập khẩu, sản xuất kinh doanh tiền chất, thuốc hướng thần, thuốc gây nghiện, thuốc thú y để sản xuất ma túy tổng hợp./.
Ngọc Bảo