Các đối tượng người trong tỉnh móc nối, cấu kết với các đối tượng ở điểm nóng về ma túy ở các tỉnh Tây Bắc, miền Trung, Tây Nguyên và đối tượng người Trung Quốc hình thành các đường dây ma túy khép kín, hoạt động liên tỉnh, xuyên quốc gia. Theo đó, heroin được mua bán, vận chuyển từ nước ngoài về Việt Nam rồi tiếp tục đưa sang Trung Quốc qua các cửa khẩu hoặc đường tiểu ngạch trải khắp hơn 250 km đường biên giới thuộc tỉnh Lạng Sơn với tỉnh Quảng Tây. Ở chiều ngược lại, tình hình mua bán, vận chuyển ma túy tổng hợp (MTTH) dạng “đá” từ Trung Quốc về Việt Nam qua tỉnh Lạng Sơn giảm hẳn so với trước do lực lượng chức năng tỉnh Quảng Tây tăng cường truy quét các điểm sản xuất, mua bán loại ma túy này. Điều này dẫn đến tình trạng tội phạm ma túy dịch chuyển việc sản xuất MTTH đến khu vực Tam giác vàng, sau đó vận chuyển qua Lào vào Việt Nam, chuyển qua Lạng Sơn rồi đưa ngược sang Trung Quốc tiêu thụ có chiều hướng tăng mạnh.
Đối tượng phạm tội ma túy hoạt động với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt, manh động, liều lĩnh và luôn thay đổi. Chúng dụ dỗ, lôi kéo các thành phần xã hội, nhất là người nghiện ma túy hình thành nên một hệ thống chân rết với rất nhiều đầu mối ở các tỉnh, thành phố trong cả nước để mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy. Ngoài việc chế tạo, sửa chữa, tận dụng các khoảng rỗng của ô tô, xe máy để cất giấu ma túy thì việc sử dụng xe khách để vận chuyển ma túy ngày càng phổ biến. Một số đối tượng trong các đường dây ma túy lớn tự trang bị các loại vũ khí như súng, lựu đạn, dao kiếm các loại... sẵn sàng chống trả lực lượng vây bắt khi bị phát hiện, bắt giữ. Khi đường dây bị bại lộ, các đối tượng đồng phạm thường bỏ trốn sang Trung Quốc và các nước khác gây rất nhiều khó khăn cho lực lượng chức năng trong quá trình điều tra, truy bắt và mở rộng vụ án.
Trong năm 2019, lực lượng chức năng toàn tỉnh đã phát hiện, bắt giữ 320 vụ, 606 đối tượng phạm tội về ma túy, thu giữ 121,6kg heroin, 19.399 viên và 5,348kg MTTH, 14,3g ketamine, 477,5g cần sa, 10 khẩu súng, 896 viên đạn và nhiều tài liệu có liên quan.
Điển hình là vụ hồi 01h30 ngày 18/10/2019 tại Trạm kiểm soát liên hợp Dốc Quýt, xã Phú Xá, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn, Phòng Cảnh sát ĐTTP về ma túy Công an tỉnh phối hợp cùng các đơn vị tiến hành kiểm tra xe ô tô mang BKS 30E-37763 chạy hướng Hà Nội - Lạng Sơn phát hiện, bắt quả tang đối tượng Nông Quốc Dần, SN 1974, trú tại thôn Tà Lài, xã Tân Mỹ, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn về hành vi mua bán trái phép chất ma túy; thu giữ 35 bánh heroin. Mở rộng điều tra, bắt giữ thêm 04 đối tượng gồm: Lê Hồng Lân, SN 1976, trú tại thôn Nguyễn Xá, xã Phương Tú, huyện Ứng Hòa, Hà Nội; Đặng Văn Siền, SN 1972, trú tại thôn Suối Bon, xã Lóng Luông, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La; Lộc Văn Thượng, SN 1980, trú tại thôn Thâm Mè, xã Hoàng Việt, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn; Trần Đức Long, SN 1974, trú tại xóm Giữa, phường Thanh Liệt, huyện Thanh Trì, Hà Nội về hành vi mua bán trái phép chất ma túy; thu giữ thêm 05 bánh heroin, 1.213 viên MTTH, 01 khẩu súng tự chế, 01 xe ô tô và nhiều đồ vật, tài liệu liên quan.
Đối tượng Nông Quốc Dần cùng tang vật
Mặt khác, tình hình mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma túy theo quy mô nhỏ lẻ còn diễn ra ở một số địa bàn cửa khẩu, biên giới. Hiện toàn tỉnh có 93 điểm, 98 đối tượng bán lẻ, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy. Tình trạng mua bán, tổ chức sử dụng MTTH như ma túy “đá”, “ngựa”, “thuốc lắc” vẫn còn diễn ra ở các điểm vui chơi, giải trí, các cơ sở kinh doanh có điều kiện và nhạy cảm về an ninh trật tự lôi kéo nhiều thanh thiếu niên tham gia. Toàn tỉnh có 2.912 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, số này tiềm ẩn nguy cơ cao dẫn đến vi phạm pháp luật.
Tình trạng trồng cây thuốc phiện, cây cần sa có dấu hiện bùng phát trở lại tại 9/11 huyện, thành phố, đặc biệt là ở một số địa bàn như các huyện Bắc Sơn, Văn Lãng, Chi Lăng... Lực lượng công an đã rà soát, phát hiện kịp thời các khu vực, hộ dân cư trồng cây thuốc phiện, tiến hành phá nhổ, xử lý theo quy định, tổng số có 53 vụ, 12.565 cây thuốc phiện trồng trên diện tích 859m2; 39 cây cần sa trên diện tích 2,4m2.
Công tác tuyên truyền phòng, chống tội phạm và tệ nạn ma túy được đẩy mạnh, tập trung tại các trường học, khu vực đông dân cư, địa bàn có nhiều người nghiện ma túy, các địa bàn vùng sâu, vùng xa, khu vực biên giới. Tích cực đổi mới các nội dung, hình thức và biện pháp tuyên truyền phù hợp với từng địa bàn, đối tượng, trong đó chú trọng nội dung về tác hại của tệ nạn ma túy, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong phòng ngừa, phát hiện, tổ chức và tham gia đấu tranh chống tội phạm ma túy và quản lý, giúp đỡ người sau cai nghiện tái hòa nhập cộng đồng. Kết quả, trong năm 2019 đã tổ chức được 16 lượt tuyên truyền cho trên 06 nghìn lượt người.
Bên cạnh đó, nhằm thực hiện tốt công tác “giảm cầu”, đã tổ chức giáo dục, cảm hóa người nghiện ma túy, phối hợp với các lực lượng chức năng có liên quan lập hồ sơ đưa đi cai nghiện bắt buộc tại Cơ sở cai nghiện ma túy của tỉnh cho 174 trường hợp, triển khai thực hiện chương trình điều trị nghiện các chất ma túy dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế methadone cho 1.435 người.
Công tác kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy được quan tâm triển khai thực hiện. Qua kiểm soát liên ngành, đã thống kê các loại hóa chất công nghiệp được nhập từ Trung Quốc vào Việt Nam qua các cửa khẩu quốc tế đường bộ (Hữu Nghị, Tân Thanh), đường sắt (ga Đồng Đăng) với tổng số trong năm là 5.000kg, 1.500 lít và 1.000 chai. Các đơn vị y tế trong tỉnh cũng đã nhập, tồn trữ và sử dụng tổng số 3.531.438 đơn vị (ống, lọ, viên, mililít) thuốc gây nghiện, thuốc hướng tâm thần, tiền chất dùng làm thuốc và chất ma túy để phục vụ công tác điều trị bệnh cho cán bộ, nhân dân trên địa bàn.
Công tác hợp tác quốc tế về phòng, chống ma túy tiếp tục được tăng cường thông qua đường dây nóng và gặp gỡ trực tiếp để trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm trong công tác phòng ngừa, đấu tranh, xác minh và truy bắt tội phạm ma túy lẩn trốn ở khu vực hai nước. Đặc biệt xác lập đấu tranh chung 08 chuyên án giữa lực lượng điều tra tội phạm về ma túy hai nước Việt - Trung, từ đó phát hiện, triệt xóa nhiều đường dây, thu giữ số lượng lớn ma túy, làm tốt công tác mở rộng vụ án, bắt giữ đối tượng chủ mưu, cầm đầu, bóc gỡ toàn bộ đường dây, từng bước ngăn chặn, kiềm chế tình trạng phức tạp của tội phạm và tệ nạn ma túy, góp phần duy trì ổn định tình hình an ninh trật tự địa bàn.
Thời gian tới, dự báo tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp. Do đó, lực lượng Cảnh sát ĐTTP về ma túy Công an tỉnh là lực lượng chủ công, nòng cốt tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương thường xuyên tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về ma túy sâu rộng trong quần chúng nhân dân, nhất là ở các khu vực, tuyến trọng điểm. Quan tâm, đấu tranh quyết liệt với tình trạng trồng và tái trồng cây có chứa chất ma túy, kiên quyết xử lý nghiêm minh các trường hợp cố tình vi phạm. Chủ động nắm tình hình, rà soát, phát hiện các đối tượng nghi vấn hoạt động phạm tội về ma túy để áp dụng các biện pháp quản lý; đấu tranh, bóc gỡ các đường dây mua bán, vận chuyển, tàng trữ ma túy lớn, xuyên quốc gia, có yếu tố nước ngoài; triệt xóa các điểm bán lẻ ma túy.
Tổ chức thực hiện tốt công tác rà soát, thống kê người nghiện và người sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn tỉnh để cập nhật thường xuyên, chính xác số liệu, phục vụ hiệu quả công tác tham mưu, xây dựng các chương trình, kế hoạch tổ chức cai nghiện và quản lý người nghiện sau cai. Tích cực phối hợp với các lực lượng chức năng tuyên truyền, vận động và lập hồ sơ đưa người nghiện đi cai nghiện bắt buộc gắn với theo dõi, tham mưu thực hiện tốt công tác điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng methadone. Đẩy mạnh công tác phối hợp với các lực lượng chức năng trong và ngoài ngành nhằm huy động sức mạnh tổng hợp đấu tranh quyết liệt với tội phạm ma túy; tiếp tục phối hợp chặt chẽ với phía Trung Quốc trong phòng, chống ma túy, nhất là xác lập và đấu tranh thành công các chuyên án chung./.
Thanh Minh