Quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy
Ma túy và tội phạm ma túy đã và đang trở thành một hiểm họa đối với mọi quốc gia trên thế giới. Hậu quả của nó gây tác hại đặc biệt nghiêm trọng tới mọi mặt của đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội; là nguồn gốc phát sinh, phát triển các loại tội phạm, gây mất trật tự an toàn xã hội. Chính vì vậy, trong nhiều năm qua, công tác phòng chống tệ nạn ma túy và tội phạm ma túy được Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Bộ Công an rất quan tâm chỉ đạo; nhiều chỉ thị, nghị quyết, văn bản pháp luật và chương trình hành động đã được ban hành nhằm huy động sức mạnh của các cấp, các ngành và toàn xã hội tham gia phòng, chống tội phạm và tệ nạn ma túy. Lực lượng Công an được giao nhiệm vụ vừa là cơ quan tham mưu, thường trực của cơ quan phòng, chống ma túy; vừa là chủ công, nòng cốt trong phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm ma túy.
Để có lực lượng đủ mạnh, chuyên sâu, chuyên trách đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy, ngày 12/3/1997, Bộ trưởng Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an) ban hành Quyết định số 192 thành lập Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm ma tuý trực thuộc Tổng cục Cảnh sát, có nhiệm vụ trực tiếp tham mưu với Tổng cục Cảnh sát, Bộ Công an, Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý, mại dâm các chủ trương, biện pháp chiến lược; đồng thời chủ trì hướng dẫn, chỉ đạo lực lượng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về ma tuý toàn quốc tiến hành các biện pháp nghiệp vụ phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh, xử lý các loại tội phạm về ma tuý; trực tiếp điều tra những vụ án lớn, đặc biệt phức tạp về tội phạm ma tuý; là lực lượng chủ công, nòng cốt phối hợp tuyên truyền, vận động, phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm về ma túy, góp phần bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự, an toàn xã hội. Xuất phát từ đặc thù cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma tuý vô cùng cam go, nguy hiểm, ngày 15/7/1997, Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về ma túy tổ chức Lễ tuyên thệ trước Đảng, Chính phủ và Nhân dân, thề kiên quyết đấu tranh không khoan nhượng với tội phạm ma tuý vì lợi ích quốc gia, vì bình yên của Nhân dân và danh dự của lực lượng Công an nhân dân.
Ngày 11/10/1997, Bộ trưởng Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an) ban hành Quyết định số 824 thành lập Phòng, Đội Cảnh sát phòng, chống tội phạm về ma tuý thuộc Công an cấp tỉnh, cấp huyện. Theo đó, thành lập Phòng Cảnh sát phòng, chống ma tuý ở Công an 42 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gồm các tỉnh trên tuyến biên giới Việt - Trung, phần lớn các tỉnh trên tuyến biên giới Việt - Lào, Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và một số địa phương trên 9 tuyến, cụm địa bàn trọng điểm); các địa phương còn lại thành lập Đội Cảnh sát phòng, chống tội phạm ma tuý thuộc Phòng Cảnh sát hình sự.
Năm 2004, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự đánh dấu bước chuyển quan trọng của lực lượng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về ma túy. Ngày 02/3/2005, Bộ trưởng Bộ Công an ban hành Quyết định số 191 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (đổi tên Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về ma túy thành Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy). Đến cuối năm 2005, tổ chức của lực lượng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về ma túy cơ bản được hoàn thiện ở 3 cấp: cấp Cục ở Bộ Công an; cấp Phòng ở Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Đội, Tổ ở Công an cấp huyện.
Từ năm 2018 đến nay, thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị và Nghị định của Chính phủ, lực lượng Công an nhân dân khẩn trương triển khai theo mô hình Công an 4 cấp, sắp xếp đội ngũ cán bộ đảm bảo yêu cầu “Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở”. Bộ trưởng Bộ Công an ban hành các Quyết định, Thông tư quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy; đồng thời quy định tổ chức, bộ máy của Công an cấp tỉnh (có Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy), Công an cấp huyện (có Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy độc lập hoặc ghép với Đội điều tra khác). Đến thời điểm này đã hình thành, hoàn thiện mô hình tổ chức lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy trong Công an nhân dân với hệ thống 3 cấp từ Bộ Công an đến Công an cấp huyện với nhiệm vụ chuyên trách đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy.
So với các lực lượng điều tra khác, tuy còn non trẻ, mới được thành lập, đối tượng đấu tranh lại rất nguy hiểm, quyết liệt, nhưng trải qua quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy ngày càng trưởng thành, lớn mạnh về mọi mặt, trở thành lực lượng chủ công, nòng cốt, sắc bén trên mặt trận phòng, chống tội phạm về ma túy. Những đóng góp của lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự, giữ vững ổn định chính trị, phục vụ có hiệu quả sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Với những chiến công vang dội, khám phá nhiều chuyên án lớn, bóc gỡ nhiều đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tỉnh, xuyên quốc gia, xóa những tụ điểm ma túy phức tạp, từng bước kiềm chế sự phát triển của tội phạm ma túy, lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy được Đảng, Nhà nước ghi nhận, đánh giá cao, tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý, được nhân dân tin yêu, khen ngợi. Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy luôn là lá cờ đầu trong phong trào thi đua Vì an ninh Tổ quốc, liên tục được nhận Cờ thi đua của Chính phủ, Bộ Công an. Đặc biệt, với sự cố gắng, rèn luyện và phấn đấu không ngừng, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy cùng 07 tập thể (Phòng Phòng ngừa, đấu tranh chống sản xuất, tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy thuộc Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy và Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an các tỉnh, thành phố: Nghệ An, Điện Biên, Hải Phòng, Quảng Ninh, Nam Định, Lào Cai) và 07 cá nhân trong lực lượng Cảnh sát điểu tra tội phạm về ma túy vinh dự được Nhà nước trao tặng danh hiệu “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ đổi mới”./.
BBT